Zij toont zich sceptisch over het slagen van een nieuw wetsvoorstel over de bijstand, dat staatssecretaris Rutte van Sociale Zaken maandag indiende bij de Tweede Kamer.

Ongeveer een kwart van de bijstandsgerechtigden is bijstandsmoeder. Gemeenten doen minder moeite hen aan het werk te krijgen dan bij andere uitkeringsgerechtigden en ze krijgen vaker een ontheffing van de plicht om werk te zoeken.

De Rekenkamer deed onderzoek bij achttien gemeenten. Alleenstaande ouders komen moeilijk aan werk door een gebrek aan opleiding, gebrek aan kinderopvang en sociaal-medische problemen. Ruim de helft heeft een formele volledige ontheffing van de plicht betaald werk te gaan verrichten.

Daarnaast geldt voor 16 procent dat zij feitelijk een ontheffing hebben, ook al hoort dat eigenlijk niet. Slechts 6 procent van de alleenstaande ouders verlaat de bijstand omdat ze genoeg verdienen met werk.

In het nieuwe wetsvoorstel van staatssecretaris Rutte, dat op 1 januari 2004 van kracht moet worden, krijgen de gemeenten een budget en moeten ze zelf daaruit de bijstand betalen. Volgens de Rekenkamer is er reden tot zorg, omdat het ministerie van Sociale Zaken onvoldoende zicht heeft op de resultaten van het beleid om alleenstaande ouders in de bijstand aan werk te helpen.

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) stelt dat de capaciteit van gemeenten beperkt is en dat dit hen dwingt tot het maken van keuzes. Gemeenten zijn geneigd de groep die de zorg heeft voor kleine kinderen aan te merken voor ontheffing, aldus de VNG. Zij vat het rapport niet op als een verwijt aan de gemeenten, maar als kritiek op het beleid van de rijksoverheid.