Rond 1990 wees het Rijk het tuinbouwgebied tussen Zwijndrecht en Hendrik-Ido-Ambacht aan als Vinex-locatie. De Volgerlanden moest komen op het grondgebied van Hendrik-Ido-Ambacht. Zwijndrecht stapte ook in het project, omdat deze gemeente geen mogelijkheden heeft om op eigen grondgebied uit te breiden.

In 1999 sloten beide gemeenten een samenwerkingsovereenkomst. Daarin spraken ze met elkaar af allebei de helft van eventuele winst of verlies bij de ontwikkeling van de Vinex-wijk voor hun rekening te nemen. In 2006 kwamen ze overeen dat geprobeerd zou worden het tekort onder de 5 miljoen euro houden. Hierdoor zou de eventuele bijdrage van Zwijndrecht op 2,5 miljoen euro uitkomen.

Intussen pakt het tekort echter fors hoger uit en dreigt er zelfs een verlies van tussen de 15 en de 18 miljoen euro. De gemeenteraad van Zwijndrecht weigerde in het voorjaar van 2010 de helft van het tekort op zich te nemen. In het achterliggende jaar is een bezuinigingsoperatie gestart om de kosten van de nieuwbouwwijk te drukken. Zo is er bezuinigd op het straatmeubilair en de aanleg van een park. Dit heeft een besparing van 4 miljoen euro opgeleverd.

De tekorten zijn hoofdzakelijk te wijten aan de financiële crisis, waardoor er minder woningen worden verkocht. Daarnaast liep het project drie jaar vertraging op door problemen met het bestemmingsplan. Ook heeft een onderzoek naar het laagfrequente geluid van de Betuwelijn, die deze woonwijk ondergronds doorkruist, veel tijd gekost.

Van de 4800 geplande woningen moeten er nog 1700 worden gebouwd. Uit de winternota 2010 die Hendrik-Ido-Ambacht onlangs aan de gemeenteraad stuurde, komt naar voren dat de wrijving met Zwijndrecht verder gaat dan alleen de nieuwbouwwijk, en ook andere projecten raakt.

Onder druk

Wethouder T. A. Stoop (SGP/CU) van Hendrik-Ido-Ambacht geeft aan dat er op tal van fronten wordt samengewerkt met de buurgemeente. „Zo hebben wij vorig jaar een gemeenschappelijke brandweerorganisatie gevormd, we hebben een gezamenlijk afvalbrengstation en onze buitendienst is gehuisvest op de gemeentewerf van Zwijndrecht. Maar verdergaande samenwerking staat onder druk als we de discussie over De Volgerlanden niet op een acceptabele wijze kunnen afronden.”

Volgens Stoop heeft het Volgerlandendossier gevolgen voor andere projecten die samen opgepakt zouden kunnen worden, zoals een gezamenlijk zwembad, een school voor praktijkonderwijs en samenwerking op het gebied van de WMO.

De wethouder wil de samenwerking met Zwijndrecht graag op dezelfde voet voortzetten: „Het is een win-winsituatie voor beide gemeenten als wij goed en intensief samenwerken. De Volgerlanden is een prachtige wijk, ook al hebben wij nu even flink tegenwind.”

Het Zwijndrechtse college wil zich bezinnen op verdere samenwerking in het project De Volgerlanden, zo schrijft het college in zijn toelichting op de begroting. Wethouder A. T. Kamsteeg (SGP/CU) van Zwijndrecht geeft aan dat er een stevig verschil mening van bestaat. „Wat ons betreft is de uitkomst van onze gesprekken dat er een andere verdeelsleutel wordt ingesteld als het gaat om de tekorten op de begroting in combinatie met een bezuinigingsronde. Er zijn gewijzigde omstandigheden en daarom willen wij af van de afspraak dat Zwijndrecht de helft van de tekorten op zich neemt. Vooralsnog zijn we niet van plan om volledig uit het project De Volgerlanden te stappen.”