Misbruik in Rooms-Katholieke Kerk
ZEIST– De Nederlandse bisschoppen maakten dinsdag bekend te gaan werken aan een vernieuwde hulpverlening en klachtenafhandeling voor slachtoffers van seksueel misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk. Een chronologisch overzicht van de gebeurtenissen van afgelopen jaar.
26 februari: NRC Handelsblad en de Wereldomroep maken bekend dat in de jaren zestig en zeventig zeker drie kinderen zijn misbruikt door paters van de salesiaanse congregatie in het Don Rua klooster in ’s-Heerenberg. Het bericht leidt tot een stroom aan meldingen bij het meldpunt voor seksueel misbruik van de Rooms-Katholieke Kerk, Hulp & Recht in Utrecht.
2 maart: Hulp & Recht laat weten dat de stroom aan meldingen „niet te tellen is.” De rooms-katholieke instantie krijgt binnen een weekend tientallen reacties binnen van mensen die zijn misbruikt of daarvan getuige zijn geweest. De Konferentie Nederlandse Religieuzen (KNR) laat weten een onderzoek te beginnen binnen de salesiaanse orde. De PvdA en VVD pleiten voor een onafhankelijk onderzoek.
9 maart: De Rooms-Katholieke Kerk stelt samen met de KNR een breed, extern en onafhankelijk onderzoek in naar het misbruik binnen rooms-katholieke instellingen. Oud-Kamervoorzitter en voormalig minister Wim Deetman (CDA) zal het vooronderzoek begeleiden.
24 maart: „Wir haben es nicht gewusst. Het is een beladen term. Maar het is wel waar”, zegt kardinaal Simonis in een televisieprogramma. De beladen opmerking zorgt voor een golf aan schokkende reacties, ook binnen de rooms-katholieke gemeenschap. Diezelfde week biedt Simonis zijn excuses aan.
11 mei: De bisschoppen en de KNR stemmen in met het voorstel van Deetman over het misbruikonderzoek. Deetman kan aan de slag. Hij stelt een onderzoekscommissie aan van vijf wetenschappers; zelf wordt hij voorzitter.
15 september: Hulp & Recht start een klachtenprocedure tegen oud-bisschop Gijsen van Roermond. Hij is beschuldigd van gluren naar een oud-leerling van de priesteropleiding op Rolduc. Gijsen ontkent.
26 november: NRC Handelsblad en de Wereldomroep melden dat oud-bisschop Ter Schure van Den Bosch als jonge salesiaanse priester een minderjarige leerling van het internaat van Huize Don Rua in Ugchelen heeft misbruikt. Oud-bisschop Ter Schure overleed in 2003.
30 november: De commissie-Deetman heeft sinds medio maart ruim duizend meldingen van seksueel misbruik en mishandeling ontvangen. Van het meldpunt Hulp & Recht ontvangt de onderzoekscommissie nog eens 1200 meldingen. Hoeveel dubbele meldingen daarbij zitten, moet nog worden onderzocht.
6 december: Een meerderheid in de Tweede Kamer ziet niets in een parlementaire enquête naar seksueel misbruik binnen de Rooms-Katholieke Kerk. Een groep van 200 slachtoffers, die geen vertrouwen heeft in de commissie-Deetman, had daarom gevraagd. Het Landelijk Advocaten Netwerk Zeden Slachtoffers (LANZS) pleit voor een waarheidscommissie met specialisten op het gebied van zedenzaken.
7 december: Een 34-jarige man die is misbruikt door een inmiddels 88-jarige pater is als getuige opgetreden in zijn eigen zaak. Het is de eerste rechtszaak sinds in februari de stroom aan berichten op gang kwam over seksueel misbruik binnen rooms-katholieke instellingen.
9 december: De commissie-Deetman adviseert de Rooms-Katholieke Kerk het huidige meldpunt Hulp & Recht, dat volgens haar tekort is geschoten in de hulp aan slachtoffers van seksueel misbruik, om te vormen tot een nieuwe organisatie. Die zou moeten bestaan uit een klachtencommissie, een meldpunt voor seksueel misbruik en een professioneel kwaliteitscentrum. Daarnaast adviseert de commissie dat een beroep op verjaring bij de vraag naar schadevergoedingen niet leidend mag zijn. De kerk zou bovendien moeten overwegen slachtoffers een collectieve regeling aan te bieden. De Nederlandse bisschoppen en religieuze oversten betuigen die middag hun „diep gevoelde medeleven” met de slachtoffers van seksueel misbruik. Ook bieden zij hun excuses aan. De PvdA pleit opnieuw voor een parlementair onderzoek naar seksueel misbruik binnen rooms-katholieke instellingen. VVD en CDA zijn tegen.
14 december: De Nederlandse bisschoppen en de KNR nemen de aanbevelingen van de commissie-Deetman wat betreft de reorganisatie van Hulp & Recht over. De verbeteringen moeten op 1 juli zijn doorgevoerd en moet er een vernieuwde hulpverlening en klachtenafhandeling zijn voor slachtoffers. De zogeheten commissie-Lindenbergh zal zich buigen over de genoegdoening voor slachtoffers. Een speciale commissie van twee letselschadeadvocaten en een hoogleraar privaatrecht komt komend voorjaar met een advies over de civielrechtelijke aspecten van de zaken omtrent het seksueel misbruik, zoals verjaring en aansprakelijkheid.