Ze is toch optimistisch omdat de laatste jaren 46 procent van de verpleeghuizen gestopt is met de bekendste ‘vrijheidsbeperkende’ maatregel: het vastbinden van een onrustige oudere in bed of stoel. Voorheen kwam dat in vrijwel alle Nederlandse verpleeghuizen voor.

De hoofdinspecteur zegt ervan uit te gaan dat eind volgend jaar vastbinden, het toedienen van versuffende medicijnen of het opsluiten van bewoners in Nederlandse verpleeghuizen en in de gehandicaptenzorg zo veel mogelijk is uitgebannen. Ze wil een uitzondering maken voor ouderen die al zo lang vastgebonden hebben gezeten in hun stoel en/of bed dat ze ‘gehospitaliseerd’ zijn en niet meer in staat zijn om te lopen.

In 2008 hebben het ministerie, de inspectie en alle betrokken instellingen en instanties vastgelegd dat het ‘fixeren’ , zoals de maatrebeperkende maatregelen in vakjargon heten, in 2011 in principe niet meer voorkomt. „De tijd dringt dus”, zegt de inspecteur. „Sommige instellingen moeten nog een versnelling maken.”

Het is volgens haar van het grootste belang dat de omschakeling verantwoord gebeurt. Dinsdag werd tijdens een congres in Den Haag een methode aangeboden, opgezet en getest door de Universiteit van Maastricht, die instellingen helpt bij het afschaffen van het vastbinden.

Als de inspectie eind 2011 de indruk heeft dat instellingen te weinig doen en hebben gedaan aan de omschakeling, kunnen ze in het uiterste geval door de minister gedwongen worden tot verbetering. De naam van de betrokken instelling kan dan via de publiciteit bekend worden gemaakt.

De nieuwe aanpak hoeft volgens de inspectie geen extra geld te kosten. „Instellingen moeten bijvoorbeeld bedden kopen die tot op de grond kunnen zakken. De patiënten kunnen er dan nooit uitvallen en hebben dus geen bedhekken meer nodig.” Volgens haar kan de instelling bij de reguliere vernieuwing van de bedden meteen de moderne exemplaren bestellen.

Het vastbinden is volgens de inspectie in de zorg geslopen uit angst voor valpartijen onder de bewoners. Volgens Van Veen is uit onderzoek gebleken dat die angst ongegrond is. In de nieuwe aanpak zijn niet meer ongelukken gebeurd. Ze denkt dat ook familieleden goed moeten worden voorgelicht omdat die misschien ook bang zijn dat hun vader of moeder ten val kan komen.

Het is de bedoeling dat de ouderen in de toekomst bijvoorbeeld meer beweging krijgen. Dit zou kunnen helpen hun mentale aftakeling tegen te gaan.