De claim kan gevolgen hebben voor meer landbouwgebieden in het land, zegt Ries Kock, voorzitter van de Stichting Mooij Land.

In 2009 werd het landbouwontwikkelingsgebied Azewijnse Broek vastgesteld. Het gebied ligt in de Gelderse gemeenten Montferland en Oude IJsselstreek, in de Achterhoek, dicht tegen de Duitse grens.

De aanwijzing van dergelijke landbouwontwikkelingsgebieden, waar meer ruimte moet zijn voor grootschalige bio-
industrie, leidde al eerder tot protest. Zo zamelden actiegroepen uit diverse Overijsselse dorpen in 2008 nog ruim 1500 handtekeningen in tegen de komst van varkensflats in landbouwontwikkelingsgebieden.

In deze gebieden is ruimte voor landbouwbedrijven die nu in of naast kwetsbare natuurgebieden liggen.

De vrees in Overijssel was dat de aanwezigheid van veel varkens in grote bedrijven voor gezondheidsrisico’s voor omwonenden zouden zorgen.

„Nergens als in de Nederlandse vleesindustrie wordt zo veel antibiotica gebruikt”, zegt Kock. „Dat leidt uiteindelijk tot resistentie. Ons hoofdmotief is de vrees voor onze volksgezondheid en die van onze kinderen. Er zijn al veel alarmerende berichten, denk alleen al aan de Q-koorts.”

Het veelgehoorde argument dat landbouw en buitengebied nu eenmaal onlosmakelijk met elkaar verweven zijn, gaat niet op, zegt hij. „De meeste mensen wonen hier al jaren, en hun ouders voor hen. Boeren woonden er ook al, maar een keuterboertje met een paar honderd varkens vind je tegenwoordig nergens meer in dit land. Dit zijn industrieën. En bio-industrie hoort op een bio-industrieterrein. Niet tussen de woningen dus.”

Het is voor de stichting nu wachten tot de gemeenten Montferland en Oude IJsselstreek het bestemmingsplan in het gebied wijzigen, waarmee de weg vrij wordt gemaakt voor intensieve veehouderij. „Dat is voor ons het moment om een proefproces te starten”, zegt Kock.

De gemeente Montferland zou al hebben ingestemd met een lagere WOZ-waarde van enkele van de woningen. Dat betekent niet alleen dat de inwoners minder belasting hoeven te betalen. „Het betekent ook dat onze woningen minder waard zijn geworden. En dat gaat het algauw om 40.000 euro per woning. Dat geld gaan we terugeisen, bij gemeente, provincie en de agrarische ondernemers.”

Met een groep van twaalf bewoners moet een eerste rechtszaak worden gevoerd. Als de volgens de stichting ingeschatte schade wordt vergoed, zullen er uiteindelijk meer volgen totdat alle 250 woningeigenaren zijn gecompenseerd.

De bewoners zouden mogelijk de eersten zijn die de vestiging van intensieve veehouderij in een landbouwontwikkelingsgebied via een planschaderegeling bij de rechter aanvechten. „Maar eigenlijk hebben we veel liever dat het nooit zo ver komt”, zegt Kock.

De stichting wil eerst met beide gemeenten om de tafel om ze te bewegen af te zien van een nieuw bestemmingsplan.