Russische schrijver krijgt vier jaar cel
Eduard Savenko, beter bekend onder zijn schrijverspseudoniem Eduard Limonov, is dinsdag veroordeeld tot vier jaar gevangenisstraf. Hij kreeg de straf wegens illegale aanschaf en bezit van wapens.
De openbare aanklager had maar liefst veertien jaar gevangenisstraf geëist. Hij had Limonov beschuldigd van pogingen tot terroristische acties en het uitvoeren van een staatsgreep. Maar de rechter achtte deze beschuldigingen niet bewezen.
De 60-jarige auteur is tevens leider van de extreem linkse politieke beweging Nationaal-Bolsjewistische Partij. Hij werd in april 2001 samen met een aantal partijgenoten gearresteerd in Siberië, niet ver van de grens met Kazachstan, terwijl hij in het bezit was van een groot aantal wapens.
Volgens de Russische veiligheidsdienst FSB wilde Limonov met een privé-legertje Noord-Kazachstan binnenvallen. Daar woont een grote Russische minderheid die volgens de Nationaal-Bolsjewieken zouden worden onderdrukt.
In zijn partijkrant ”Limonka” (Handgranaat) waren al vaker artikelen verschenen met plannen over een dergelijke invasie. Deze zouden deel uitmaken van een veel groter plan om de gevestigde orde in Rusland zelf omver te werpen.
Limonov heeft deze beschuldigingen altijd ontkend en sprak van een politieke hetze georganiseerd door de FSB. Hij noemde zichzelf een politieke gevangene en vergeleek zich zelfs met de 19-eeuwse Russische revolutionaire schrijver Nikolaj Tsjernysjevski, beroemd van zijn boek ”Wat te doen”.
Deze linkse schrijver was in 1862 gearresteerd op de valse beschuldiging van het oproepen tot omverwerping van het bewind. „Na zeventig jaar dictatuur van het proletariaat zien we dat onze geheime dienst tot dezelfde methodes is teruggekeerd als in de tijd van Tsjernysjevski”, aldus Limonov een paar dagen terug in een interview.
Ook mensenrechtenorganisatie Amnesty International heeft Limonov erkend als politieke gevangene. Hij lijkt het slachtoffer te zijn van fanatisme onder de Russische autoriteiten om kopstukken van extremistische en vermeende terroristische organisaties zo snel en zo lang mogelijk achter de tralies te krijgen. Reden is het snel toegenomen aantal gewelddadige acties in het land, meestal gekenmerkt door racistische motieven.
Hoewel de Nationaal-Bolsjewieken in sommige gevallen bij dergelijke acties betrokken zijn geweest, menen de meeste waarnemers in Rusland dat deze partij toch vooral een intellectuele aangelegenheid is. Arrestatie en veroordeling van Limonov en zijn naaste medewerkers zou volgens hen vooral als afschrikking moeten dienen voor andere extremistische organisaties in Rusland.
Ook is de veroordeling volgens hen op te vatten als een verkapte waarschuwing aan Russische schrijvers om toch vooral niet te eigenzinnig op te treden. De excentrieke Limonov met zijn anarchistische levensloop leent zich hiervoor bij uitstek.
In de jaren zeventig emigreerde hij naar het Westen uit onvrede met het Sovjetregime. Hij leefde onder meer in de VS en Frankrijk en is inmiddels ook in het bezit van een Frans paspoort. Hij schreef er vijftien literaire werken, waarvan ”Eto ja - Editsjka” (De Russische dichter houdt van grote negers) waarschijnlijk de bekendste is.
In 1991 keerde hij terug naar Rusland en ontpopte zich al snel als een uitgesproken criticus van de postcommunistische machthebbers. Opvallend daarbij is dat hij voor zijn kritiek gedeeltelijk teruggrijpt op de door hem vroeger zo verguisde communistische ideologie.
Hij combineert deze met extreem nationalistische ideeën, waarbij hij vooral de superioriteit van de Russische natie benadrukt. Als zijn grote voorbeelden dienen daarentegen Stalin en Beria, beiden Georgiërs van geboorte. Maar zij zouden volgens hem hun leven in het belang van de Russische zaak hebben opgeofferd.
Ook literair is Limonov nog steeds actief. Er verschijnen regelmatig nieuwe boeken van zijn hand en ze zijn ook op grote schaal in boekwinkels te vinden. Er is zelfs een direct verband tussen zijn arrestatie twee jaar terug en de snel toegenomen vraag naar zijn boeken. Exemplaren van het onlangs verschenen ”Droegaja Rossija” (Een ander Rusland) vliegen als warme broodjes over de toonbank.