Volgens David Barnouw van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) was er nooit eerder sprake van „dit soort incidenten en de paniek" tijdens de nationale herdenking. „Ik kom er al zeker dertig jaar en ik was er ook vandaag. Ook ik moest even rennen", reageerde hij na afloop. „Tot de jaren zeventig waren er wel kleinere incidenten, vooral gericht tegen mensen die tijdens de herdenking de auto niet parkeerden, maar niet op Dam en zeker niet van deze omvang".De eerste dodenherdenking op de Dam was op 9 mei 1945, toen met een minuut stilte. Tot 1961 had de herdenking slechts betrekking op de Nederlandse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Vanaf 1961 worden op 4 mei ook de gevallenen tijdens andere militaire conflicten (zoals de politionele acties in Nederlands–Indië en vredesoperaties zoals in Libanon, Bosnië of Afghanistan) herdacht.

De nationale herdenking ging wel al enkele malen gepaard met fors verscherpte veiligheidsmaatregelen, zoals in 2000 wegens een vermeend plan van een Molukse groepering om de bijeenkomst te verstoren. Er waren naar verluidt destijds scherpschutters geplaatst op daken van gebouwen rond de Dam. Vorig jaar was de beveiliging ook extra opgeschroefd, kort na de dramatische aanslag in Apeldoorn.