Daarmee vallen de successen in de bestrijding van synthetische drugs samen met nieuwe problemen: verschuiving van de productie naar andere regio’s en naar andere middelen. Deze ontwikkeling schetst Cees van Spierenburg, officier van justitie bij het landelijk parket van het Openbaar Ministerie (OM) en belast met de bestrijding van synthetische drugs. Daaronder vallen naast xtc ook amfetamine (speed) en metamfetamine.Wat de alternatieven voor xtc tot nu toe gemeen hebben, is dat ze het niet halen bij het echte spul: de xtc waarvan Nederland lang een van de grootste producenten was. De vervangers hebben niet hetzelfde effect, zegt Van Spierenburg, en zijn in veel gevallen slechter voor de gezondheid dan xtc.

Alternatieven voor xtc die gezien worden, zijn bijvoorbeeld GHB (rapedrug) en mCPP (een diergeneesmiddel). Justitie leidt dat af uit de verschuivingen in de inbeslagnames die zij doet en uit gegevens van het Trimbos Instituut, waar mensen aankloppen met uiteenlopende stoffen.

Het succes in de aanpak van de grondstoffen ligt volgens Van Spierenburg voor een groot deel in internationale samenwerking met onder andere China en Rusland. PMK is de grondstof voor xtc (ook wel: MDMA), BMK die voor speed. China heeft inmiddels de PMK–kraan weten dicht te draaien. In Rusland zijn de twee fabrieken voor BMK gesloten.

Maar op de lauweren rusten kunnen de justitiële diensten niet. Criminelen richten zich nu op de grondstof van de drugs. In het geval van PMK is dat saffrol, een stof die wordt verkregen uit een boom die in Zuidoost–Azië voorkomt. De samenwerking zal zich daarom ook moeten richten op landen als Thailand, Laos, Cambodja, Birma en Vietnam, omdat van daaruit saffrol naar China en ook naar Nederland wordt gesmokkeld .

Feit is dat momenteel een flink tekort bestaat aan echte xtc, aldus Van Spierenburg. Dat resulteert niet alleen in aanbod van alternatieve middelen maar ook in slechtere producten en vervuilde pillen. „De markt is verstoord, want ondanks de schaarste blijft de vraag naar xtc bestaan".

De officier van justitie heeft niet de illusie dat de bestrijding van synthetische drugs binnenkort op een laag pitje komt te staan. Criminelen zullen altijd blijven zoeken naar manieren om geld te verdienen met drugs die lijken op xtc, stelt hij. Dat kan door te kijken naar andere middelen, maar ook naar alternatieve afzetgebieden, zoals gebeurde toen exporteren naar de VS een paar jaar geleden te riskant werd en vanuit Canada de markt werd overgenomen . Toen verlegden drugsbendes – en dus ook justitie – de aandacht naar Australië.