De Kamer debatteerde dinsdag met de minister-president over de extra EU-top van donderdag. Op die top willen de Europese regeringsleiders bepalen wie de eerste president van Europa wordt en wie de post van hoge vertegenwoordiger voor het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid krijgt.Als die vacatures zijn ingevuld, kan Commissievoorzitter Barroso verder gaan met het zoeken naar nieuwe Eurocommissarissen. Het onderhandelingsspel daarover loopt al. Nederland zet daarbij in op een zware post: Justitie, Landbouw, Milieu of Mededinging. Als Nederland laatstgenoemde portefeuille in de wacht sleept, zou huidig Eurocommissaris Kroes van Mededinging in aanmerking komen voor een tweede termijn.

VVD, D66 en GroenLinks voerden gisteren in de Kamer een vurig pleidooi voor de liberale ex-minister. Balkenende zei dat ze altijd op zijn lijstje van mogelijke kandidaten heeft gestaan.

Op dat lijstje staat verder –voor Milieu– huidig minister van VROM Cramer. Voor Justitie denkt Balkenende aan minister Hirsch Ballin van Justitie, diens staatssecretaris Albayrak en aan minister Donner van Sociale Zaken. Voor Landbouw zouden oud-minister van Landbouw Veerman en zijn opvolger Verburg in de race zijn. Voor een economische post worden minister Van der Hoeven van Economische Zaken en oud-staatssecretaris Van Rooij genoemd.

Uit het feit dat Nederland inzet op een zware post in de Europese Commissie zou kunnen worden afgeleid dat Balkenende de hoop op het presidentschap van de EU heeft verloren. Volgens Brusselse bronnen doet zijn naam nog wel steeds de ronde, maar zou de Belgische premier Van Rompuy de beste papieren hebben, al stuit die op Britse weerstand.

SGP-Kamerlid Van der Staaij zei gisteren tijdens het debat dat het hem „een lief ding waard zou zijn als premier Balkenende bij voorbaat zou aangeven dat hij niet beschikbaar is voor deze klus. Vroeger mocht ik pas van mijn moeder naar buiten als ik eerst de rommel thuis had opgeruimd. Zo ligt er ook in ons eigen land nog genoeg om weg te ruimen. Eerder mag de premier wat ons betreft niet van huis.”

Balkenende noemde dat „in zijn algemeenheid een uitstekende gedachte.” De minister-president wilde niet vooruitlopen op de situatie die ontstaat als hij toch vertrekt. Sommigen willen dan nieuwe verkiezingen. „Het staatsrecht biedt vele mogelijkheden”, aldus de premier. Het geschreven staatsrecht vermeldt niets over wat te doen als de premier vertrekt.

De EU-president moet een laag profiel hebben, vinden ChristenUnie, SGP en SP.