Dat zegt de Vlaming Emile Vanbeckevoort (57). Dertig jaar was hij academicus, onder meer als professor in de economie. Nu is hij met prepensioen en vooral actief in ontwikkelingsprojecten.Vanbeckevoort ziet naast de hoofdfactor hebzucht een paar andere oorzaken van de economische crisis. „De beheers- en controlemechanismen van banken zijn niet voldoende meegegroeid met financiële markten en producten. Veel eerste verkopers van een financieel product streken de volledige commissie op terwijl de latere kopers ervan het risico droegen. Ook faalde het financieel toezicht.”

In 1994 waarschuwde Vanbeckevoort al voor een financiële storm vanuit de Verenigde Staten. „De schulden in de VS zijn alleen maar gegroeid en grotendeels doorverkocht aan andere landen. De wereldwijd in omloop gebrachte financiële derivaten zijn meer waard dan alle nationale inkomens bij elkaar opgeteld. Zodra wantrouwen zou toeslaan, moest dat wel tot een ramp leiden.”

Gevolg van de kredietcrisis was een Babylonische chaos in het afgelopen jaar, aldus Vanbeckevoort. „Van veel financiële producten wisten rating-agentschappen en portefeuillehouders niet eens de juiste waarde te bepalen. Babylon liet onzuivere maten en gewichten zien.” Banken hebben zelf grote hoeveelheden geld gecreëerd in de vorm van toegekende leningen, aldus Vanbeckevoort.

Rentmeesterschap

Bijbels rentmeesterschap staat haaks op het heersende economisch denken in het Westen, zegt de Vlaamse econoom. „Een rechtmatige winst mag. Maar christenen behoren met hun financiën onder meer het welzijn van gezinsgenoten, medeburgers, werknemers en armen en noodlijdenden te dienen. Ze moeten zich door God gezegend weten voor onbaatzuchtig handelen.”

De diepste oorzaak van de kredietcrisis is dat het christelijke mens- en wereldbeeld heeft plaatsgemaakt voor de evolutietheorie, die ook is doorgedrongen in de economie, aldus Vanbeckevoort. „Die theorie leidt tot onrechtvaardigheid, hebzucht en slechtheid. De evolutieleer gaat ervan uit dat elk mens voor zichzelf opkomt: ”The survival of the fittest”. In de economie is dat te zien aan de enorme toename van het aantal fusies en overnames en aan onverantwoorde risico’s die bedrijven namen om veel geld te verdienen. De idee daarachter is vaak: ons bedrijf moet met zo weinig mogelijk andere overblijven.”

Gebod

Goedbedoelende bankiers en overheden kunnen de doorvertaling van die evolutieleer in de economie niet inperken, zolang die hoogtij viert, aldus Vanbeckevoort. „Het Bijbelse gebod in Openbaring 18:4, dat Gods volk zich moet terugtrekken uit Babylon, is voor gelovigen urgenter dan ooit. Dat is een bevel, geen optie.”

Het gebod om weg te gaan uit het financiële Babylon geldt niet alleen christenen, aldus Vanbeckevoort. „Egyptenaren die hun vee binnen zetten toen Mozes zware hagel aankondigde, ontkwamen met hun dieren aan die plaag, samen met de Israëlieten. Het gebod geldt voor elke burger. Schuldenvrije mensen hebben een steviger basis om materieel om te zien naar hun naaste. Ze helpen daardoor een veel geplaagde overheid.”

De chaos die omsloeg in paniek, het gebrek aan vertrouwen en de zelfzucht die naar voren kwam in de hoge bonussen zijn tekenen van een Babylonisch systeem, waar christenen hun lot niet aan mogen verbinden, aldus de Belgische econoom.

Hoe moet een christen dat doen? Is dat nog wel mogelijk?

„Een paar voorbeelden. Heb je aandelen in een niet-beursgenoteerd bedrijf en weet je wat er in die onderneming gebeurt? Prima.

Een ondernemer mag en moet een rechtmatige winst nastreven, maar moet daarmee wel tot zegen willen zijn. Blijf alleen bij een bank die zijn lot niet aan de beurs heeft verbonden. Speculeer niet en los een hypotheek zo snel mogelijk af.”

Christelijke bank

Vanbeckevoort vermoedt dat de eerste christenen een eigen „gemeentelijke bank” hadden waar het geld van de verkochte goederen en have terechtkwam. „In Handelingen 6 staat dat er zeven diakenen kwamen die de tafelen dienden. Het Griekse woord voor tafel betekent ook bank. Onder de 3000 christenen die op de pinksterdag tot bekering kwamen, waren veel handelaren. Er kwam dus heel wat geld vrij. Wij moeten herontdekken hoe we op een wettige manier een soort bank kunnen beginnen die een verlengstuk is van een of meer kerkelijke gemeenten. Een bank die bankiert zoals God het wil. Dan is goed rentmeesterschap mogelijk. Natuurlijk moet zo’n bank worden bestuurd door mensen die vol zijn van de Geest en wijsheid, zoals de diakenen in Handelingen 6.”

Het lijkt economisch weer wat beter te gaan. Is herstel mogelijk?

„Ik denk niet dat er echt herstel komt. De Bijbel spreekt over de eindtijd die weeën heeft en die nemen doorgaans toe in intensiteit. De volgende wee op de financiële markten zal ernstiger zijn dan de huidige. Ik zie geen oplossing voor de wereldwijde megaschuld.

De huidige financiële situatie vergelijk ik met iemand die van een flatgebouw van dertig verdiepingen springt. Als iemand hem halverwege vraagt hoe het gaat, zegt hij: „Voorlopig goed.” Maar het gaat natuurlijk helemaal niet goed; de afloop is dramatisch. We leven nu in een tussentijd waarin de economie nog koortsachtig gestut wordt.”