Juist vandaag stonden in de kabinetsformatie de economische vooruitzichten centraal. Directeur Don van het Centraal Planbureau en president Wellink van De Nederlandse Bank schoven vanochtend aan bij de informateurs Donner en Leijnse en bij de onderhandelaars Balkenende (CDA) en Bos (PvdA). Maandag verwacht het kwartet de werkgevers en de werknemers.

Eerder werd al bekend dat het nieuwe kabinet een recordbedrag van 14,5 miljard euro moet bezuinigen om het financieringstekort de komende vier jaar weg te werken. De twee beoogde coalitiepartners zijn verdeeld over het te voeren financiële beleid. Het CDA wil dat het tekort aan het eind van de nieuwe regeerperiode hoe dan ook is verdwenen, de PvdA heeft zich daar nog niet op vastgelegd.

De financiële problemen kwamen donderdag, op de eerste dag van de onderhandelingen, nog niet echt aan de orde. Onder leiding van Donner en Leijnse zetten Balkenende en Bos vooral hun wederzijdse standpunten op een rij. „We hebben niet echt onderhandeld”, zei Balkenende. Volgens Bos zijn er „veel dingen die we samen willen bereiken”, maar hebben de onderhandelaars „ook de verschillen niet onder stoelen of banken geschoven.”

Onverwacht kwam Balkenende gisterochtend met een suggestie voor het kabinetsmotto. Informateur Leijnse had aangedrongen op een missie en dus deed de CDA-leider publiekelijk voor een microfoon de gooi ”Verandering voor kracht en kwaliteit”. Volgens Balkenende spreekt die leus over de veranderingen in het beleid die nodig zijn. „Daarnaast gaat het om de kracht van de economie en de kwaliteit van zorg, onderwijs en veiligheid.”

Bos reageerde later op de dag niet echt enthousiast op het voorstel van Balkenende. Volgens hem kan het hooguit om een werktitel gaan. In dat geval kan hij zich er goed in herkennen. Maar gaat het daadwerkelijk om een motto, dan vindt Bos het te slap. Zelf voelt hij meer voor iets als ”Aanpakken” of ”Aan het werk”. De PvdA-partijvoorzitter kwam donderdag met de suggestie ”Solide en Sociaal”, die erg veel weg heeft van diens partijmotto ”Sterk en Sociaal”.

De eerste dag van de onderhandelingen tussen CDA en PvdA was vooral bedoeld om een agenda op te stellen voor de rest van de besprekingen. Ook wisselden Balkenende en Bos hun visies over onder meer de rol van de overheid en wat aan burgers en maatschappelijke organisaties kan worden overgelaten. Volgens ingewijden waren de onderhandelaars het daar in grote lijnen over eens.

Balkenende nam vice-fractievoorzitter Verhagen mee naar de onderhandelingstafel. Die moet de fractie de komende kabinetsperiode gaan leiden en zal bij alle gesprekken aanwezig zijn. Bos is van plan verscheidene fractieleden mee te tronen. Wie hij meeneemt, is afhankelijk van het onderwerp. Donderdag had hij Bussemaker bij zich. Zij voerde al tijdens paars II verkennende gesprekken met CDA’ers over samenwerking.