Dat stelden onderzoekers van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) maandagmorgen. Zij onderzochten in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken het ”Actieplan overlast en verloedering” dat de overheid vorig jaar lanceerde. Ze legden het plan naast wetenschappelijke rapporten uit binnen- en buitenland.Toezicht met camera’s voorkomt geweld niet, maar volgens het SCP zijn er aanwijzingen dat op sommige plekken, bijvoorbeeld in parkeergarages, de camera’s criminaliteit en overlast terugdringen. Maar verder moet de overheid niet te veel van de camera’s verwachten, waarschuwen de onderzoekers. Het SCP ziet veel voordelen in menselijk toezicht, door agenten, parkeerwachten of zelfs horecapersoneel. Uit eerder onderzoek bleek al dat menselijk toezicht vaak effectief is, stelt het instituut. Met name functioneel toezicht, bijvoorbeeld door horecapersoneel, kan goed werken. Formeel toezicht door bijvoorbeeld de politie is vooral effectief wanneer de problemen ernstiger zijn en functioneel toezicht niet meer werkt. Cameratoezicht vergroot de veiligheidsgevoelens niet, functioneel toezicht en ”meer blauw op straat” lijken dat wel te doen.

Het actieplan van het kabinet is realistisch, concludeert het SCP. De onderzoekers concluderen dat jongeren die voor problemen zorgen niet alleen moeten worden gestraft, maar dat er tevens maatregelen moeten worden genomen die leiden tot gedragsverandering. De aanpak moet individueel maatwerk zijn en moet worden afgestemd op de etnische en culturele achtergrond van de jongeren. Heropvoedingsinstituten, zoals de Glenn Mills School, werken niet of pakken zelfs averechts uit, stelt het SCP. Alleen het opleggen van vrijheidsstraffen aan criminele jongeren is weinig effectief bij het voorkomen van herhaling.

Risicojongeren moeten vooral individueel benaderd en behandeld worden. Daarom worden celstraffen in het actieplan vooral gezien als middel om individuele resocialisatietrajecten mogelijk te maken, zoals gedragstherapie en een sociale vaardigheidstraining.

Het tegengaan van verloedering in het straatbeeld werkt preventief, beklemtonen de onderzoekers. Vervuiling, vernieling en achterstallig onderhoud werken nieuwe overlast en criminaliteit in de hand en geeft mensen een gevoel van onveiligheid.

Het verhogen van de pakkans schrikt potentiële daders af, stelt het SCP. Daarom is het zinvol dat het actieplan van het kabinet voorziet in de inzet van extra politieagenten in probleemwijken. Daarbij wordt gepleit voor grotere herkenbaarheid van bijzondere opsporingsambtenaren.