Beren op de weg voor economie
De beursrally en het voorzichtige economisch herstel in een aantal landen hebben de herinnering aan de financiële paniek van 2008 doen vervagen. Met de eerste verjaardag van het omvallen van de Amerikaanse zakenbank Lehmann Brothers in zicht rijst echter de vraag of een herhaling van die hete herfst is uitgesloten.
Sinds het dieptepunt op de beurs in maart dit jaar hebben aandelenmarkten overal een spectaculair herstel doorgemaakt. De Amsterdamse AEX-index is met ongeveer 50 procent gestegen. Op Wall Street staat de Dow-Jonesindex nu ongeveer 40 procent hoger.Tegelijkertijd is de enorme economische krimp tot staan gebracht. De economieën van Japan, Duitsland en Frankrijk, respectievelijk de tweede, vierde en vijfde economie van de wereld, groeiden het tweede kwartaal weer. In de Verenigde Staten was nog slechts sprake van een minieme krimp.
Toch zijn er genoeg redenen om een terugval te verwachten. Een terugkeer van de zorgen over de banken zou een aanleiding kunnen zijn.
Het is immers nog geen halfjaar geleden dat werd gespeculeerd over de noodzaak van een volledige nationalisatie van sommige grote banken, waaronder het Nederlandse ING.
„De zorgen zijn niet weg. Ze kunnen ieder moment weer opspelen. Ze hebben voor bijna 1,6 biljoen dollar (1,1 biljoen euro) afschrijvingen gedaan, maar het IMF heeft een inschatting van 4,2 biljoen dollar. In die zin is er nog een weg te gaan”, zegt Wim van Assenbergh, beleggingsstrateeg bij Van Lanschot Bankiers.
En er zijn meer potentiële beren op de weg. „Als er problemen komen met emissies van staatsobligaties loopt de rente op, wat de groei remt. Of als er sterk tegenvallende cijfers komen uit Azië, als de stimuleringsmaatregelen daar uitgewerkt raken”, schetst Van Assenbergh.
Een andere zorg heeft betrekking op de Amerikaanse consument. Vorige week bleek dat de omzet van de Amerikaanse detailhandel in juli, na een paar maanden van groei, is gekrompen. Amerikanen spendeerden dit jaar tot nu toe 10 procent minder in winkels dan in 2008.
Een van de voornaamste aanhangers van de theorie dat de consument een spelbreker zal blijken, is hoogleraar economie aan New York University Nouriel Roubini. „Huishoudens moeten schulden aflossen en meer sparen. Dit zal de consumptie jarenlang beperken.”