Apeldoorn presenteert route met rouwrand
Het moest een feestelijke wandelroute worden. Maar het drama van Koninginnedag dwarsboomde dat. De historische Koninklijke Mijl in Apeldoorn kreeg een rouwrand. Woensdag werd een aantal gidsen geïnstrueerd over de tocht.
„We hadden de route al voor Koninginnedag gepland”, zegt Rudi ter Heide, directeur van de VVV Veluwe IJsselvallei, die net niet werd geraakt bij de aanslag. Toen bekend werd dat de koninklijke familie dit jaar Apeldoorn zou aandoen, ontstond het idee om de wandelroute, ongeveer 1,5 kilometer, aan te bieden aan het publiek.Bij het begin van het Oranjepark wijst Ter Heide op enkele banieren. „Na Koninginnedag besloten we om die te laten hangen.” Bij de ingang van het park stapte de koninklijke familie uit de bus, om deel te nemen aan de feestelijkheden.
Midden in het park staat een muziektent. Jaarlijks staat deze op 4 mei in het teken van de dodenherdenking. „Dit jaar was het er extra druk. Mensen wilden stilstaan bij het drama van enkele dagen ervoor.”
Vanaf de rand van het park tot aan de Grote Kerk lag op 30 april een 300 meter lang oranje tapijt, gemaakt door een bedrijf uit Genemuiden. Hierover liep de koninklijke familie voordat zij in de open bus stapte die hen naar het paleis moest brengen.
Met een korte wandeling wordt de Grote Kerk bereikt. Voor het gebouw staat een standbeeld van koningin Wilhelmina. Het moet de indruk oproepen dat Wilhelmina zojuist een kerkdienst heeft bijgewoond. De Loolaan, waaraan de kerk staat, voert rechtstreeks naar het paleis. Halverwege de Loolaan wijst Ter Heide op nummer 26. „Hier woonde de tandarts van Wilhelmina. Ooit klaagde zij bij de tandarts dat nota bene een van haar onderdanen haar had uitgescholden voor ”old wief”. Ze had namelijk aan de verkeerde kant van de weg gereden.”
Aan het einde van de Loolaan staat een monument van een man die twee hoeden in zijn hand houdt. Het eert de Canadese bevrijders van Apeldoorn. In het Canadese Montreal staat een identiek beeld, dat in de richting van het Apeldoornse beeld kijkt. „Hier lagen na 30 april grote hoeveelheden bloemen. Dit is een betere herdenkingsplaats dan de Naald, omdat hier meer ruimte is.” Er liggen nog steeds enkele bossen bloemen.
De Naald, een monument dat in 1901 werd opgericht vanwege het huwelijk van koningin Wilhelmina en prins Hendrik, staat aan de overkantt. Het zal voor altijd in verband worden gebracht met het drama van Koninginnedag.
Ondanks dat Ter Heide niet wil dat de wandeltocht wordt gekenmerkt door het drama, is er niet aan te ontkomen. Ter Heide stond vlak naast het monument toen hij de auto van Karst T. op zich zag afkomen. „Ik zag meteen van vijf mensen dat ze zo gewond waren dat ze het niet zouden overleven.” Uiteindelijk overlijden acht mensen, onder wie de dader.
De opening van de wandelroute, niet lang na Koninginnedag, werd uitgesteld. „We willen geen ramptoeristen. Herdenken is wel goed.” De oorspronkelijke routefolder is licht aangepast.
Nog steeds komen mensen bij de Naald kijken. Fietsers stoppen even, maken een foto en gaan weer verder. Een inzittende van een auto hangt uit het raampje en richt zijn mobieltje op de plaats van het drama.
Voorzitter Cor Visser van de Stichting Koninklijk Apeldoorn zat in de koninklijke bus. „Ik hoorde een enorm kabaal en dacht dat de tribune instortte.” Toen Visser zich omdraaide, zag hij een zwarte auto vanuit het publiek komen.
„Hij kwam recht op ons af en ging toen de andere kant op. Ik zag mensen op straat liggen en besefte dat het om een aanslag ging, niet om een ongeluk.” Als Visser de beelden van de aanslag terugziet, grijpt hem dat nog steeds aan. „Het is heel emotioneel om eraan terug te denken.”