Het dorp heet Mogos: Mobiel Geneeskundig Operatiekamer Systeem. „Het geheel doet niet onder voor een regionaal ziekenhuis”, zegt luitenant-kolonel-arts Johan de Graaf, commandant van het 400 geneeskundig bataljon. „Wij zijn de enige eenheid binnen de landmacht met chirurgische capaciteit.”

Het bataljon is gelegerd in de Generaal Spoorkazerne in Ermelo. Daar werd donderdag met trots het Mogos gepresenteerd. Het veldhospitaal is in 1999 ontworpen, maar nog nooit gebruikt bij een vredesmissie in het buitenland.

Er waren allerlei problemen met Mogos, meldt het militair-medische blad Polsslag. Certificering ontbrak en het systeem was niet getest op invloeden van extreme warmte en koude. Er ontbraken reserveonderdelen, en simpel te vervangen bouten en moeren waren bij de leverancier vele malen duurder dan bij de ijzerwarenhandel om de hoek.

Dat was een doorn in het oog van onder anderen de hoogste baas van de landmacht, luitenant-generaal M. Urlings. Hij zou er zich persoonlijk mee hebben bemoeid om de investering van vele miljoenen euro’s ook daadwerkelijk te gebruiken.

Toen bekend werd dat de staf van het Duits-Nederlandse legerkorps volgende maand de leiding overneemt van de internationale troepenmacht ISAF in en rond de Afghaanse hoofdstad Kabul, zag de generaal zijn kans schoon.

Vanaf half februari is Mogos operationeel op een stuk verhard terrein van ongeveer een half voetbalveld, op 500 meter naast de startbaan op de internationale luchthaven van Kabul. De medische zorg is beschikbaar voor de ongeveer 5000 militairen van ISAF. Binnen ISAF zijn 26 verschillende landen actief.

Naast Nederlandse militairen zullen er acht Letten, vier Belgen, twee Duitsers en twee Hongaren in het hospitaal meedraaien. Een blindedarmoperatie mag geen probleem zijn en zwaargewonde militairen kunnen zich overgeven aan de zorg van chirurgen die afkomstig zijn uit Nederlandse ziekenhuizen. „Een op maat gesneden geneeskundige eenheid”, typeert De Graaf zijn spullen. „Belangrijk is dat ze zo op te pakken is en snel ergens anders is neer te zetten.”

Een Mogos, waarvan de landmacht er vier heeft gekocht van Fokker Special Products, voor een bedrag van 45 miljoen euro, bestaat uit acht containers en vijftien tenten. In de containers zitten onder meer een volledig ingerichte operatiekamer, een afdeling intensieve zorg, een apotheek, een airconditioningsysteem, een röntgenkamer en een verpleegzaal met mogelijkheid voor tien bedden.

Het spul gaat met tientonners in Antonov-vliegtuigen naar Kabul. De kwartiermakers van het 400 geneeskundig bataljon vertrekken 30 januari naar Afghanistan, de hoofdmacht volgt 6 februari. Op maandag 10 februari nemen Duitsland en Nederland gezamenlijk het commando van ISAF over van Turkije. De uitzending geldt voor zes maanden.

Mocht er een oorlog in Irak komen, dan lopen westerse militairen in Afghanistan zeker gevaar, waarschuwde de huidige bevelhebber van ISAF, generaal Zorlu, onlangs. Volgens Zorlu zou de religieuze bevolking van het land een oorlog tegen Irak opvatten als een oorlog tegen de moslimwereld.

In antwoord op vragen van het PvdA-kamerlid Koenders zegt minister Kamp van Defensie dat er „geen reden” is voor aanvullende veiligheidsmaatregelen. Wel gaan er extra commando’s en een mortieropsporingsradar mee.

In een gesprek met de militaire vakbonden verzekerde chef defensiestaf Kroon dat een veilige aftocht van de militairen is geregeld. De Verenigde Staten springen bij als de nood aan de man en vrouw komt.

Volgens overste De Graaf loopt het allemaal zo’n vaart niet. „De middelen die wij meenemen zijn niet aangepast.” Hij vertrouwt erop dat bij een eventueel conflict geneeskundige militairen volgens afspraken van de Conventie van Genève buiten schot blijven.

Maar als er in Kabul luchtalarm voor een aanval klinkt, is het wel raadzaam om naar een ondergrondse bunker te vluchten. Wat gebeurt er met een patiënt die op dat moment op de intensieve zorg ligt en niet kan worden vervoerd? „Dan blijft er personeel bij de patiënt en beschermen we onszelf en de patiënt met scherfvesten en de helm.”