„Hier moet u zijn! Kom nou toch! Hier kunt u wat opsteken. Daarginds leert u niks.” Een heftig gebarende ’schoolmeester’ met aanwijsstok en ebbenhouten zwarte bril doet alle moeite om de ouderwetse schoolbankjes in zijn stand vol te krijgen. Het publiek kijkt vanaf veilige afstand toe. Alleszins begrijpelijk, gezien de titel van zijn les: ”Schoolbordimplementatie Upgrade 4.3.2.” Het kost geruime tijd voordat de meester leerlingen voor zijn onderwijs geworven heeft.

Vertegenwoordigers -soms uiterst serieus, soms heel clownesk- van een groot aantal organisaties en bedrijven geven in de Jaarbeurs voorlichting over hun doelstellingen en producten. Voor wie het maar horen wil. Er is een verkoper in jacquet; er is ook iemand die alleen een soort zwembroek aanheeft; de rest van zijn lichaam is vlammend grijs geschilderd.

De producten die op de jaarlijkse tentoonstelling aan de man gebracht worden, lopen uiteen van kinderboeken als ”Koning Jaap van Geeuw tot Gaap” tot multimedia met buitensporig veel Engels jargon. Bouwers van scholen en verkopers van meubilair staan zij aan zij met uitgevers van landkaarten en leveranciers van schoolreisattracties.

Het Museum voor Communicatie trekt de aandacht met een rood zwaailicht en de Efteling is er met een jaknikkende soldaat en een even hard neeschuddende kabouter. Er worden betonnen pingpongtafels aangeprezen, maar ook garderobeschotjes die het overspringen van luizen moeten tegengaan.

Glimmende laptops vertonen de nieuwste computerprogramma’s voor kinderen. De keuze van de spreekstemmen valt onderwijskundig gezien soms te verbeteren. „Klik op het choene kaagtje. Ga naag de folgende fgaag.” Goed voorbeeld doet goed volgen.

Het Arnhemse toetsinstituut Cito stelt alle middelbare scholen dit jaar voor het eerst in de gelegenheid om het vmbo-examen Nederlands op de computer te laten maken. „Ik ben benieuwd hoeveel scholen daaraan zullen meedoen”, zegt woordvoerder H. Tax. „Er mag technisch niets misgaan, want anders krijgen de scholen de ouders op hun dak. Daarom zijn schoolleiders hier soms huiverig voor. Sommige scholen hebben ook niet genoeg computers.” Ingewikkelder examens als die voor de moderne vreemde talen en een aantal beroepsgerichte vakken laat het Cito dan ook slechts op een beperkt aantal proefscholen op de computer maken.

Ook educatieve uitgeverijen zeggen zichzelf af te remmen bij de digitalisering van het onderwijs. Ideeën genoeg, maar ze willen niet te veel vooruitlopen op de scholen, zo pareren ze de kritiek van onderwijsvernieuwers voor wie het allemaal niet snel genoeg gaat. Door de digitalisering wordt het onderwijs flexibeler, zeggen voorstanders van de hogere versnelling.

Waarden en normen waren het afgelopen jaar in. Nieuw is het allemaal niet, deelt de Hilversumse uitgeverij Kwintessens mee. Zij vestigt er de aandacht op dat ze al sinds 1998 een methode voor het bijbrengen van waarden en normen op de markt heeft, waardoor kinderen in het basisonderwijs ”sociale competenties” meekrijgen.

Bij de stand van het Europees Platform vertellen docenten en leerlingen over hun ervaringen met de internationalisering van het onderwijs. Met name de Verenigde Staten en Canada krijgen daarbij aandacht.

Tijdens de beurs worden de Nationale Onderwijsprijs en de scholenbouwprijs uitgereikt. De protestants-christelijke schoolvereniging PCBO uit Apeldoorn maakt van de gelegenheid gebruik om leerkrachten te werven. Er is een ”facility plaza” met praktische informatie voor beter conciërgewerk en op de ”vacature wall” (ook al Engels) wordt geadverteerd met honderden banen. Gegadigden hebben maar voor het kiezen.

Het sport- en gezondheidsplein vraagt aandacht voor de noodzaak van gezonde voeding en voldoende beweging. Hard nodig voor de patatetende en computerende jeugd, vinden de deelnemers. De Onderwijsbond CNV beloofde de beursgangers al bij voorbaat „kabaal en vrolijkheid.” Het valt nogal mee. Maar er is een pincodespel en er is koffie. De bezoekers mogen een nieuwe minister van Onderwijs kiezen en ook aangeven hoe hij (of zij) het lerarentekort zou kunnen oplossen. Op zoek naar het ei van Columbus.

In een aangrenzende hal houden onderwijsorganisaties een manifestatie uit protest tegen het geldgebrek dat de scholen parten speelt. Ze wijzen erop dat Nederland veel minder in het onderwijs investeert dan de meeste andere Europese landen. Het gemiddelde opleidingsniveau ligt in ons land dan ook relatief laag en dat belemmert de economische groei. Bij de komende kabinetsformatie moet het roer echt om, vinden de organisaties. Mooie producten om het onderwijs op te tuigen zijn er op de NOT genoeg. Nu het schip met geld nog.