Ook als het gaat om het financieringstekort zet de PvdA de kiezer „op het verkeerde been”, stelt de CDA-leider. De sociaal-democraten doen het in hun verkiezingsprogramma voorkomen dat het tekort in 2007 is omgebogen in een overschot, maar ze goochelen daarbij met definities. „In werkelijkheid is er sprake van een tekort.”

Het gebrek aan financiële degelijkheid bij de PvdA is een belangrijk argument voor Balkenende om de komende vier jaar niet met club van Bos in zee te willen. „Dat weegt heel zwaar.” Maar ook als het gaat om zorg, veiligheid en integratie is de PvdA, ondanks haar spectaculair herstel in de peilingen, volgens de demissionaire premier niet klaar om te regeren. De partij is volgens hem niet bereid om „in de moeilijke tijden die op ons afkomen” de vereiste maatregelen te nemen.

Balkenende wil niet gezegd hebben dat sociaal-democraten per definitie niet in staat zijn bij zwaar weer regeringsverantwoordelijkheid te dragen. „Onder Kok zijn begin jaren ’9O moeilijke beslissingen genomen. Daar heb ik respect voor.”

Maar na de klap die de PvdA bij de verkiezingen van mei heeft gekregen, heeft de partij eerst een herstelperiode in de oppositie nodig, vindt Balkenende. „De PvdA heeft zelf aangegeven dat ze wil werken aan een nieuw profiel. Het kan niet dat dat nu al klaar is.” Zelf heeft het CDA acht jaar de tijd gehad om te herstellen van de verkiezingsnederlaag in 1994. „Daar hebben we veel baat bij gehad.”

Uitsluiten wil Balkenende de PvdA nog steeds niet, maar uit alles is duidelijk dat hij niet moet denken aan een kabinet met de sociaal-democraten. Ook al haalt de combinatie CDA-VVD maar een meerderheid van één of twee zetels, dan geeft Balkenende daaraan verre de voorkeur boven een coalitie met de PvdA met een veel groter zetelaantal.

„Het aantal zetels is niet het enige dat telt. Het gaat om wederzijds vertrouwen. Het is veel belangrijker dat partijen voorstellen doen die nodig zijn.”

Lukt het niet een tweepartijencoalitie te vormen met de VVD, dan moet een van de kleinere partijen er maar bij betrokken worden. Bij voorkeur niet de LPF. „Dat is niet geloofwaardig.” Maar op de vraag of het dan D66 of de ChristenUnie moet zijn, wenst Balkenende niet in te gaan. „Dat zijn allemaal hypotheses. Als ik daar iets over zeg werk ik weer mee aan een nieuwe hype.”

Balkenende verwondert zich deze campagne over de hypes die steeds ontstaan nadat opiniepeilingen de politieke verhoudingen voorspellen. PvdA-lijsttrekker Bos steeg vorige week na een geslaagd tv-optreden plotseling vijf zetels in een peiling. „Het risico bestaat dat de inhoud op de achtergrond raakt en dat uiterlijkheden de boventoon gaan voeren. Ik hoop dat de kiezer nog door heeft wat echt en onecht is.”

Na de verkiezingen ziet de CDA-leider graag dat wetenschappelijke bureaus van de partijen onderzoeken wat het effect van opiniepeilingen is op de kiezers. Dat zou kunnen leiden tot een afspraak om kort voor verkiezingen geen peilingen meer te houden. „Zo wint de inhoud.”

Als het gaat om die inhoud is het CDA, in tegenstelling tot de PvdA, bereid een eerlijk verhaal te houden, betoogt Balkenende. Vervelende boodschappen gaan de christen-democraten daarbij niet uit de weg. Ze willen aan het eind van de volgende kabinetsperiode een begrotingsoverschot bereiken, waardoor zicht blijft op het aflossen van de staatsschuld, zo nodig is het CDA bereid nog extra te bezuinigen.

„We doen dat liever niet, zeker niet omdat we nu ook al een fors bezuinigingspakket hebben. Maar je kunt niet de rekening bij volgende generaties neerleggen. Bovendien is internationaal afgesproken dat EU-lidstaten in 2006 geen tekort meer hebben.”

Een andere doelstelling die Balkenende het nieuwe kabinet wil meegeven, is een forse daling van het aantal WAO’ers. Dat moet gebeuren door zowel een flinke daling van de instroom als door meer gedeeltelijke arbeidsongeschikten aan de slag te helpen. Balkenende-II, zo vindt de CDA-leider zelf, moet het huidige aantal van bijna een miljoen arbeidsongeschikten uiteindelijk met „enkele honderdduizenden” verminderen. „Juist in economisch moeilijke tijden kunnen we talentvolle mensen niet aan de kant laten staan.”