„Als broeders en zusters van de Vergaderingen van Gelovigen willen wij onze verkeerde houding belijden”, schrijven drie officieuze leiders van de Vergadering, Wilfred Fijnvandraat, Henk Medema en Jan Simmering, op de website verootmoediging.nu.De drie broeders spreken over hoogmoed –„de claim iets bijzonders te zijn”– en arrogantie –„de claim iets bijzonders te hebben”– die ze jarenlang hebben getoond ten opzichte van christenen in andere kerken. Dat had verdeeldheid tot gevolg, stellen ze. „Wij zijn zeer tekortgeschoten in het op een goede manier representeren van onze Heer, en in het vervullen van het gebod om anderen lief te hebben als onszelf.”

De broeders spreken niet namens een Vergadering of organisatie, maar zoeken op persoonlijk vlak naar contact. Ook willen ze een verootmoedingsproces niet institutionaliseren of door middel van veel publiciteit er ruchtbaarheid aan geven. „Een dergelijk samenzijn moet niet meer dan een faciliterend karakter hebben.” Het accent van de „eenvoudige bijeenkomsten” ligt op gebed en aanbidding. „Waar verootmoediging plaats kan vinden, laat dat proces dan een aanvang nemen: persoonlijke verootmoediging die God in ons aller hart werkt, gemeenschappelijke verootmoediging over de verdeeldheid van Gods gemeente.”

De eerste bijeenkomst wordt gehouden op vrijdag 22 mei in basisschool De Wonderboom in Amersfoort. De bijeenkomst staat voor iedereen open. Of en wanneer andere bijeenkomsten worden georganiseerd, is nog onbekend.

Breuk

Door de bijeenkomst hopen de drie mannen ook de verdeeldheid tussen de Vergaderingen onderling te overstijgen. Ruim tien jaar geleden kwam er een breuk tussen vooruitstrevende en traditionele Vergaderingen. Verschillende Vergaderingen hebben nauwelijks contact.

Wereldwijd bestaat ongeveer 90 procent uit de ”open broeders”, een groep van vooruitstrevende Vergaderingen. Nederland kent ongeveer 7000 leden en ruim honderd Vergaderingen, waarvan het overgrote merendeel juist behoort tot de ”gesloten broeders”. De splitsing dateert van 1848, waarbij een van de eerste leiders van de Vergadering, Nelson Darby, een andere weg ging dan broeder George Müller.

Binnen de groep van ”gesloten broeders” bestaat er ook veel diversiteit. In Nederland is er een linkerflank met onder anderen prof. W. J. Ouweneel, waarbij de zondagse dienst veel lijkt op die van evangelische gemeenten. Een conservatieve rechterflank behoort desalniettemin ook tot de ”gesloten broeders”.

De linkervleugel richt zich steeds meer op contacten met christenen uit andere kerken. De behoudende broeders houden vast aan tradities.

Twee concurrerende principes van eenheid en afzondering komen aan het licht in de avondmaalsgang: mogen ook christenen uit andere kerken aangaan na een geloofsgesprek, of zijn brood en wijn alleen voorbehouden aan de plaatselijke Vergadering en enkele andere, qua identiteit vergelijkbare Vergaderingen?

Ook de toenemende institutionalisering van de ambten, participatie van vrouwen in de dienst en het uitbreiden van het liederenrepertoire ligt gevoelig. „De gezangenkwestie is bij ons net zo netelig als in reformatorische kerken”, zei prof. Ouweneel onlangs. Naast deze principiële verschillen, blijft hij ook praktisch: „Net als in elke scheuring gaat het vaak om een botsing van persoonlijkheden.”

Oudsten

De Vergadering noemt zich geen kerk of kerkgenootschap, want zo wil de Vergadering zichzelf niet zien. Vroeger zag een Vergadering zich in een dorp of stad als enige gemeenschap van gelovigen in Christus. De laatste decennia is die gedachte afgevlakt. Van een belijdenis, kerkleiding, kerkorde en ledenadministratie is verder nauwelijks sprake. De enige ‘kerkorde’ is Handelingen 2:42.

Conform het Nieuwe Testament is de Vergadering gericht op de plaatselijke gemeente. Ambten kent ze niet. Het Nieuwe Testament maakt alleen melding van apostelen die oudsten aanstellen. Leden hebben die te erkennen, maar niet aan te stellen. Behoudende Vergaderingen hebben soms helemaal geen oudsten. In beide gevallen zijn alle broeders gelijk, met hooguit verschillende verantwoordelijkheden. Zo mag iedereen tijdens de dienst opstaan om „door de Geest geleid” te spreken. In praktijk kennen de meeste Vergaderingen wel ‘oudsten’ en nodigen sommige Vergaderingen sprekers uit voor de zondagse diensten.