Met zijn 5 meilezing startte Timmermans dinsdagmorgen in het provinciehuis in Zwolle de nationale viering van de Bevrijding. Onder de titel ”Vertel me wie ik ben” ging hij in op het thema van het bevrijdingsfeest, ”Vrijheid en identiteit.” Na de toespraak ontstak premier Balkenende het bevrijdingsvuur, waarmee hij het startsein gaf voor alle festiviteiten.In zijn betoog nam de staatssecretaris de Nederlandse identiteit onder de loep. Hij legde vooral de vinger bij de verzuiling: „Deze bepaalde de identiteit van haar leden. Dat klinkt nogal dwingend en dat was het ook. Het individu was altijd ondergeschikt aan het collectief. Mijn oma heeft haar hele leven getreurd, omdat zij niet mocht trouwen met de liefde van haar leven, die protestants was.” Toch gaf de zuil ook „een geweldig gevoel van geborgenheid.” Hierdoor heeft Nederland echter nooit „een door iedereen in ons land gedeelde identiteit” kunnen formuleren.

De staatssecretaris vergeleek de Nederlandse situatie met die van Europa. „Tot de val van de Berlijnse Muur in 1989 was er in Europa een rotsvast wereldbeeld, omdat wij in de muur de bevestiging van het westerse gelijk en de westerse vrijheid vonden. Daarna begon het continent aan een nieuw hoofdstuk vol onzekerheden. Nu zien we vooral dat wij van anderen afhankelijk zijn geworden en vrezen in die afhankelijkheid onze eigenheid te verliezen. In Nederland slaat die slinger ook nog eens altijd verder uit. Wij waren het meest conservatieve land van Europa tot het einde van de jaren zestig en waren de meest vrijgevochten natie in de jaren zeventig, en zitten nu vooraan als angst en cynisme ons continent overspoelen.”

Tegenwoordig leven wij in een door en door individualistische samenleving, stelde Timmermans vast. „Wij kiezen zelf wel wie we willen zijn, wij zijn vrije mensen, ongeketend.” Hij merkte de keerzijde op: „Door de vele ‘ikken wordt ons het zicht op ‘wij’ ontnomen.” Weliswaar zag Timmermans de vrijheid die ontstaan is door de individualisering als „iets moois en onbetaalbaars”, maar „de ontketening heeft ook veel houvast doen verdwijnen. Het lijkt ons te hebben losgeslagen van enkele van de ankers die iedere gemeenschap, die ieder mens in zijn leven nodig heeft.”

De vrijheid heeft een persoonlijke invulling gekregen, aldus de bewindsman. Hij haalde Marco Kroon aan, officier bij de Koninklijke Landmacht. „Hij zegt dat iemand die leider wil worden, eerst moet leren dienen. „Dat gebeurt nu te weinig. Ook mijn eigen kinderen zijn heel anders dan ik op die leeftijd. Ze zijn van de Playstationgeneratie, die eerst haar rechten kent en dan pas haar plichten.” „Wie vrijheid wil ontvangen, moet het eerst een ander gunnen.”

Ten slotte waarschuwde Timmermans voor een nieuw keurslijf: „Wat is vrijheid waard als zij wordt gekaapt door graaiers en verslaafden aan hebzucht?”