Alleen de christelijke partijen stellen in hun verkiezingsprogramma’s de grote medisch-ethische thema’s uit de jaren tachtig en negentig nog aan de orde. ChristenUnie en SGP doen dat zelfs uitgebreid. Het zal niemand verbazen dat zij op dit gebied onverbiddelijk zijn: abortus en euthanasie moeten beide weer strafbaar gesteld worden.

Het CDA beperkt zich tot een pleidooi voor toezicht op de naleving van de Wet afbreking zwangerschap. Het functioneren van deze wet wordt als het aan deze partij ligt snel geëvalueerd.

Ook bij euthanasie spreekt het CDA zich uit voor een kritische evaluatie van de huidige wetgeving, waarbij het advies van het mensenrechtencomité van de Verenigde Naties moet worden betrokken. Dat comité leverde vorig jaar stevige kritiek op Nederland vanwege de oncontroleerbare situatie. Zoals bekend melden veel artsen niet dat ze euthanasie gepleegd hebben. Het VN-comité heeft daar grote problemen mee.

De enige partij die verder nog een punt van euthanasie maakt, is de SP. De partij vraagt er zelfs zeer nadrukkelijk aandacht voor. Ze vindt wel dat mensen bij ondraaglijk en uitzichtloos lijden moeten kunnen kiezen voor „een menswaardige dood.” Maar daaraan wordt in één adem toegevoegd dat mensen nooit in een situatie mogen komen „waarin ze het gevoel krijgen te moeten rechtvaardigen waarom ze niet voor euthanasie kiezen.”

Euthanasie moet volgens de SP een uitzondering blijven, die een uitweg biedt in zeer bijzondere gevallen. Ook het beschikbaar stellen van de ’pil van Drion’ voor ouderen is ongewenst.

Opvallend is dat de Drion-pil bij de meeste andere partijen in het programma ontbreekt. Zowel voor- als tegenstanders van euthanasie beschouwen dit zelfdodingsmiddel klaarblijkelijk niet als een serieuze mogelijkheid en wijden er geen enkel woord aan. Een uitzondering is Leefbaar Nederland. Iedereen is vrij deze pil al dan niet te accepteren, zo huldigt deze partij als opvatting. De breed erkende bezwaren die hieraan kleven, laat LN verder onbesproken.

De vier genoemde partijen die grote bezwaren hebben tegen euthanasie, besteden uitvoerig aandacht aan de alternatieven. De SGP pleit voor „een kwalitatief hoogstaande palliatieve zorgverlening in de terminale fase” en dit „in een veilige en geschikte omgeving.” Ruim baan dus voor de hospice. ChristenUnie en CDA leggen vergelijkbare verlangens op tafel. De CU vindt dat hospices zelfstandig moeten kunnen voortbestaan.

Ook de SP werpt zich op als pleitbezorger van goede palliatieve zorg. Samen met CDA, CU en SGP vinden de socialisten dat artsen en verpleegkundigen hierover tijdens hun opleiding terdege moeten worden geïnformeerd. CDA en SGP komen op voor een wettelijke regeling die de positie van gewetensbezwaarde gezondheidswerkers beschermt.

Zwijgen de andere partijen over euthanasie, de nieuwe medische technieken komen bij sommige wel aan bod. Erg uitvoerig gebeurt dat niet. Het besef dat we aan de vooravond staan van een biomedische revolutie, lijkt nog niet erg aanwezig.

De PvdA is zonder meer voor een verbod op het reproductief kloneren van mensen. Experimenten zoals het Amerikaanse bedrijf Clonaid beweert uit te voeren, zijn wat de sociaal-democraten betreft uitgesloten. Anderzijds is de partij bereid onderzoek naar therapeutisch kloneren onder voorwaarden toe te staan. Bij die vorm van kloneren worden celkernen uit „nagemaakte” embryo’s gehaald, ten dienste van de geneeskunde.

De SGP vindt zowel het kloneren van mensen als dat van dieren onaanvaardbaar, net zo goed als het therapeutisch kloneren. Deze vormen van voortplanting doen „geen recht aan de eigenheid en de identiteit van het schepsel en dient nationaal en internationaal streng verboden te blijven.” De ChristenUnie zegt het wat algemener, maar de gebezigde formulering lijkt op hetzelfde neer te komen.

VVD en D66 daarentegen stellen dat het onderzoek met behulp van therapeutisch kloneren doorgang moet kunnen vinden. De democraten verwachten er belangrijke medische doorbraken van.

Wat de LPF vindt van de ontwikkelingen op biomedisch gebied, blijft gissen. De partij had het blijkbaar zo druk met intern „gedoe” dat ze aan dit soort wezenlijke kwesties niet toekwam.