Een kroongetuige is iemand die zelf verdacht wordt van strafbare feiten en in ruil voor toegezegde strafvermindering belastende verklaringen aflegt tegen een of meer andere verdachten. Peter la S., spilfiguur in het huidige liquidatieproces, is een van de weinige kroongetuigen in Nederland die, naar eigen zeggen, betrokken zijn bij een moord en voorbereiding van moord.Getuigenbescherming

Kroongetuigen, maar ook ‘gewone’ getuigen en informanten, kunnen in een getuigenbeschermingsprogramma worden opgenomen. Doel is hen te beschermen tegen wraakacties uit het criminele milieu. De top van het openbaar ministerie beslist of iemand in zo’n programma wordt opgenomen. Een getuige krijgt een psychologisch onderzoek en moet zijn hele (financiële) hebben en houden op tafel leggen. De zwaarste vorm van het programma is dat een getuige met zijn verwanten elders een nieuw bestaan moet opbouwen. In principe is de getuigenbescherming van overheidswege tijdelijk.

Verlaten

Getuigen die ver van Nederland een nieuwe identiteit krijgen, kunnen zich van alles en iedereen verlaten voelen. Dat was bijvoorbeeld het geval bij wijlen crimineel Bert Schilder, veroordeeld voor moord. Eind jaren negentig ging hij in zee met de politie. Voor 25.000 gulden zette hij die op het spoor van de beruchte drugsbaron Henk Rommy, ofwel de Zwarte Cobra. Toen na een blunder van de politie Rommy erachter kwam dat Schilder de politie had geholpen, was de kroongetuige zijn leven niet meer zeker. Onder een andere naam, Bram Swaluw, begon hij een nieuw leven op een Venezolaans eiland. Tegenover misdaadverslaggever Peter R. de Vries klaagde de zwaar zieke man over de opstelling van de Nederlandse politie. Die zou hem geen geld voor dure medicijnen willen geven.

Amerika

In Amerika worden sinds zo’n veertig jaar bedreigde getuigen opgenomen in een beschermingsprogramma. Toen getuigen in de jaren zestig werden vermoord, besloot de overheid het getuigenbeschermingsprogramma Witsec op te zetten. In de strijd tegen de maffia waren getuigen –uit de onderwereld– broodnodig, vonden de autoriteiten. Gerald Shur, die 34 jaar baas was van Witsec, is er trots op dat volgens hem geen van de ondergedoken getuigen in ‘zijn’ tijd is ontdekt. Onder leiding van Gerald Shur, die in 1994 afzwaaide, werden ongeveer 6500 getuigen en 14.500 verwanten beschermd.