De testamentswijziging is slechts een van de vele hardnekkige misvattingen in het verhaal rond de geruchtmakende moord. Onderzoeksjournalist Bas Haan (Nova, daarvoor Netwerk) publiceert deze week zijn boek De Deventer moordzaak - het complot ontrafeld. Haan maakte diverse tv-reportages over de zaak en geldt als een kenner. Hij blijkt als enige de moeite te hebben genomen het oude testament naast het gewijzigde te leggen. Met zijn boek heeft Haan „de luchtbel van roddels, geruchten, leugens en complotten die de Deventer moordzaak zijn gaan tekenen" willen doorprikken.Het lichaam van Jacqueline Wittenberg werd op 25 september 1999 gevonden in haar woning in Deventer. De 60-jarige vrouw was door meesteken om het leven gebracht. In november arresteerde de politie haar executeur-testamentair Ernest Louwes. Deze werd in eerste instantie vrijgesproken, maar in hoger beroep veroordeeld tot twaalf jaar cel. Het bewijs bleek later volstrekt ondeugdelijk. Op basis van nieuw (DNA-)bewijs leidde een herzieningsproces andermaal tot een veroordeling. Louwes’ straf zit er in april dit jaar op.

Volgens Haan is die veroordeling terecht, hij beschouwt de zaak als opgelost. In zijn boek doet hij verslag van zijn journalistieke ervaringen met de zaak, vanaf 2002 tot heden. Die blijken voor een groot deel te bestaan uit een gevecht met de bij vlagen verbijsterende beeldvorming, zeker nadat een groep burgerspeurders onder aanvoering van opiniepeiler Maurice de Hond zich met de zaak ging bemoeien.

De Hond wees klusjesman Michaël de Jong in een langdurige, felle en ongekend verbeten mediacampagne aan als dader, met onder meer de vermeende testamentswijziging als motief, totdat de rechter hem dat verbood. Louwes is slachtoffer van een doofpotoperatie van justitie, menen De Hond c.s. Ook ’boekhouder’ Louwes zelf zegt te geloven dat het bewijs tegen hem is gefabriceerd. Niettemin is hij er niet van overtuigd dat de klusjesman de moordenaar is, zo tekende Bas Haan tijdens zijn laatste telefoongesprek met Louwes uit diens mond op.

Ook de klusjesman (in werkelijkheid geen klusjesman maar een huisvriend van de vermoorde weduwe) sprak uitvoerig met Haan. Zijn leven en dat van zijn door De Hond als medeplichtige bestempelde vriendin blijkt door de veelvuldig geuite, publieke beschuldigingen op zijn zachtst gezegd danig op zijn kop gezet. „Onze weinige vrienden zijn mythe en stigma", merkt De Jong hierover in het boek op.

„De keus tussen de boekhouder of de klusjesman als dader is onzinnig, de publieke veroordeling van Michaël de Jong misdadig", schrijft Haan in zijn nawoord. De „boekhouder-versus-klusjesmancampagne’ heeft het zicht ontnomen op „de complexe realiteit van de Deventer moordzaak".