De grootste slachtoffers van het gebrek aan elektriciteit waren de Nederlandse Spoorwegen en de reizigers. De hele ochtend reden er van en naar Rotterdam en Den Haag geen treinen. Pas tijdens de avondspits waren er geen vertragingen meer. Ook in andere delen van Nederland kregen mensen te maken met verlate aankomst- en vertrektijden.

De ChristenUnie wil dat de ministers van Verkeer en Economische Zaken onderzoek doen naar de mogelijkheid en wenselijkheid van een aparte stroomvoorziening voor het openbaar vervoer.

Een fout met een vorkheftruck was vrijdagochtend kort voor negen uur de oorzaak van de stroomstoring. Bij renovatie- en uitbreidingswerkzaamheden in het schakelstation Waalhaven in Rotterdam kwam een vorkheftruck te dicht bij het spanningsveld. Het station heeft een vermogen van 150.000 Volt. Bij zulke hoge voltages kan de spanning door de lucht overspringen, aldus directeur R. Walter van Transportnet Zuid-Holland (TZH), de beheerder van het energienet.

De chauffeur van de truck bleef ongedeerd, twee mannen die dichtbij stonden liepen brandwonden op door de vrijgekomen hitte. Zij liggen in het ziekenhuis. Het ongeval veroorzaakte ook in het schakelstation Rotterdam Centrum van TZH een storing.

Het station Waalhaven was om 9.30 uur weer in bedrijf, Rotterdam-Centrum om 9.50 uur. Drie kwartier later kon het energiebedrijf vervolgens beginnen met het opbouwen van de stroomvoorziening. Aan het begin van de middag was er weer vrijwel overal stroom.

Het begin van de stroomstoring was in bijna heel Zuid-Holland te merken. „Gedurende 0,8 seconde was er een spanningsdaling van de Maasvlakte tot Den Haag”, aldus energiebedrijf Eneco. Daar bleven de gevolgen meestal beperkt tot het uitvallen van de elektriciteit gedurende enkele seconden of minuten.

Op de afdeling intensieve zorg van het Dijkzigt Ziekenhuis in Rotterdam moesten enkele mensen korte tijd handmatig worden beademd. Het noodaggregaat was een klein halfuur buiten werking. Er waren enkele operaties aan de gang, maar daar werkten de noodvoorzieningen wel. Andere ziekenhuizen hadden geen problemen.

In de regio Rotterdam werden honderden scholieren, onder meer van het Wartburg College, naar huis gestuurd. Telefoneren met mobiele telefoons was lang niet altijd mogelijk. Zo’n 300.000 huishoudens zaten een paar uur zonder stroom.

De hulpdiensten leverden extra mensen. Zo zette de politie ruim honderd man extra in op straat. In de winkelstraten lieten de agenten zich nadrukkelijk zien. Ze observeerden groepen wachtenden mensen voor de donkere, dichte winkels.

De alarmcentrale 1-1-2 en het centrale politienummer 0900-8844 werden zo vaak gebeld dat ze overbelast raakten. Toch waren er geen grote problemen, zo meldde de politie.

Het scheepvaartverkeer ondervond weinig hinder, maar enkele overslagbedrijven lagen wel lam, omdat de kranen en andere apparatuur niet konden draaien. Bij Shell traden direct na de storing de veiligheidssystemen automatisch in werking, waardoor de productie langzaam stil kwam te liggen. Hoeveel schade het bedrijf heeft geleden en of er claims aankomen, kon een woordvoerder nog niet zeggen. De raffinaderij is vrijdagmiddag weer opgestart.

Bij bedrijven is het afhankelijk van het soort contract dat ze hebben met Eneco of ze hun schade vergoed krijgen. Particulieren hoeven geen moeite te doen, aangezien de elektriciteitstoevoer binnen vier uur was hersteld. Volgens de Consumentenbond kunnen mensen pas na die periode aanspraak maken op een vergoeding.

Schakelstations zoals die in Waalhaven zijn moeilijk te beveiligen. „In dit geval waren we extra kwetsbaar, omdat we er aan het werk waren”, aldus Walter van TZH. De schakelstations hebben een vermogen van 150 kV (150.000 Volt). Alleen al de provincie Zuid-Holland telt negentien van zulke grote stations.

Volgens Walter is er in het verleden wel nagedacht over de kwetsbaarheid van de stroomvoorziening. „Na 11 september vorig jaar zijn we anders over dingen gaan denken.” Toch zijn bijvoorbeeld bewakingsbeambten geen optie.

Grote stroomstoringen in Nederland zijn meestal het gevolg van een toevallige samenloop van omstandigheden. In die gevallen helpt het niet dat de netwerken, zowel voor elektriciteit als gas, dubbel zijn uitgevoerd. Dat zei vrijdag een woordvoerder van EnergieNed, de branchevereniging van energiebedrijven in Nederland.