Dat staat in een advies dat de Onderwijsraad donderdagmorgen in Den Haag heeft overhandigd aan minister Van der Hoeven en staatssecretaris Nijs, beiden van Onderwijs.

De raad wijst erop dat in havo en vwo het studiehuis is geïntroduceerd, waarbij behalve voor feitelijke kennis ook aandacht is voor leren studeren en voor sociale vaardigheden. Deze aspecten zijn in het hoger onderwijs van groot belang.

In het advies bepleit de Onderwijsraad dan ook meer aandacht voor de beoordeling van het leervermogen, het nemen van initiatieven, de houding en het gedrag van de leerlingen. Nu toetsen de examens vooral kennis. Ze werken daardoor belemmerend voor de ingezette vernieuwingen, zo oordeelt de raad.

In het beroepsonderwijs (vmbo, mbo en hbo) is meer behoefte aan een geïntegreerde beoordeling van school en praktijk. Deze werkwijze kan leiden tot meer verbindingen tussen algemeen vormende en beroepsgerichte vakken. De raad bepleit een mengsel van examenvormen: praktijkexamens moeten de traditionele examens vervangen of aanvullen. In de praktijk betekent het dat leerlingen en studenten in het beroepsonderwijs naast schriftelijke examens ook een demonstratie, simulatie of werkvoorbeeld moeten geven.

In het advies staat dat leerlingen in het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs deelcertificaten moeten kunnen halen. Op die manier kan de overheid voorkomen dat leerlingen zonder diploma de school verlaten. Leerlingen met deelcertificaten kunnen dan op een later tijdstip alsnog hun startkwalificatie behalen. De Onderwijsraad benadrukt dat met name voor mogelijke uitvallers in het vmbo examens geen selectieve maar een motiverende functie moeten hebben.

In het advies doet de raad geen uitgebreide uitspraken over de eindexamens in het hoger onderwijs. Het hoger beroepsonderwijs en het wetenschappelijk onderwijs zijn momenteel bezig met de invoering van het bachelor/mastersysteem. Dat moet eerst in werking zijn voordat de Onderwijsraad naar het examensysteem zal kijken.