Zowel in Spijk als in Barneveld is de kwestie min of meer in kannen en kruiken. De benodigde vergunningen voor de stort zijn inmiddels afgegeven door gemeente en provincie. Regels van de rijksoverheid laten immers de stort gewoon toe, omdat het gaat om licht vervuild slib uit de zogeheten categorie 1.De onrust bij veel omwonenden heeft dan ook niet de stort van déze slibsoort als oorzaak. Maar de angst bestaat dat tussen de licht vervuilde grond ook af en toe een sterker vervuilde partij zit. Bovendien wreekt zich de volgens velen gebrekkige communicatie, menen bewoners. In Spijk zijn omwonenden boos dat ze pas anderhalve week geleden zijn ingelicht, terwijl de vergunning voor de stort al is afgegeven.

Ondieper
In de Put van Heukelum bij Spijk heeft bouwbedrijf BAM van 1980 tot 1996 honderdduizenden kubieke meters zand gewonnen voor de verwerking in beton- en asfaltcentrales. Sinds de sluiting in 1996 voert het bedrijf met Staatsbosbeheer overleg over de inrichting van het gebied. Afgesproken is de 12 meter diepe put ondieper te maken. Daardoor ontstaat ruimte voor de natuurontwikkeling. De komende tien jaar wordt 400.000 kubieke meter grond in de put gestort, bestaande uit licht vervuilde grond en baggerspecie. Daarop komt een schone afdeklaag.

Naast de omwonenden maakt ook de Vereniging tot Behoud van het Lingelandschap (VBL) zich zorgen over eventuele vervuiling. Ze gaat ervan uit dat de BAM zich aan de overeenkomst met Staatsbosbeheer houdt, maar is bang voor dubieuze onderaannemers die proberen sterk vervuilde grond te dumpen. Inwoners overwegen daarom zelf steekproeven te gaan nemen. Volgens een BAM-woordvoerder is ongerustheid niet nodig. „Sjoemelen kunnen we ons niet permitteren. Als het werk klaar is, wordt alles getoetst.”

In de Grote Veenderplas tussen Ede en Barneveld moet de komende acht jaar eveneens in totaal 400.000 kuub licht verontreinigde grond een plekje krijgen. Ook hier zijn de vergunningen al rond. Grondbank GMG liet twee weken geleden dan ook 1200 kuub storten in de plas, in de volksmond bekend als het Mobagat. De plas ligt langs de A30 en de Scherpenzeelseweg, ten zuiden van Barneveld, net in de gemeente Ede.

Grondwater
Direct rondom het Mobagat staan meerdere boerderijen. Agrariërs vrezen dat er stoffen vrijkomen als fosfaat en nitraat, die het grondwater zouden kunnen vervuilen. Volgens de eigenaar van de plas, de Stichting Beheer Natuur en Landelijk gebied (SBNL), is er geen reden tot zorg. De stort van de grond zou net als in Spijk moeten zorgen voor een beter leefmilieu voor dieren en planten. De plas is momenteel op sommige plaatsen 20 meter diep, waardoor geen plantengroei mogelijk is. De eerste partij grond die is gestort moet overigens weer uit het water worden gehaald: De grond blijkt door een communicatiefout niet tijdig te zijn geanalyseerd op het ijzer- en fosfaatgehalte.

Waar Zuid-Holland en Gelderland de benodigde vergunningen al verstrekt hebben, is dat nog niet het geval in Overijssel. Daar is begin dit jaar op verzoek van de CDA-Statenfractie eerst een onderzoek gestart naar de mogelijke risico’s. Directe aanleiding vormen plannen voor het gebruik van zandwinput het Linderveld bij Deventer. Op zich is de partij niet tegen de slibstort, aldus Statenlid E. van Steen. „Voormalige plassen kunnen een verrijking worden voor natuur en recreatieontwikkeling. Maar niet als hiervoor ernstig vervuild slib en baggerspecie wordt gebruikt, en het leefklimaat van mens, dier en natuur wordt geschaad.”

De CDA-politica verwacht dat Gedeputeerde Staten snel met de resultaten van het lopende onderzoek komen en zo nodig maatregelen nemen.

Ongevaarlijk
Onderzoeker Tim Grotenhuis van de Wageningen Universiteit meent dat de ontstane onrust niet meer is dan een storm in een glas water. De vervuiling van de grond is naar zijn mening buitgewoon gering. „Ik begrijp dat het even slikken is als je hoort dat er 400.000 kuub verontreinigde grond in jouw omgeving wordt gedeponeerd. Maar het storten van deze zogeheten categorie 1 vervuilde grond is wettelijk toegestaan en is absoluut ongevaarlijk voor de volksgezondheid.”