De oud-kolonel heeft reden om somber te zijn. Was hij het niet die in 1998 namens de VVD de strijd aanbond met de paarse partners PvdA en D66, die respectievelijk een half en een heel miljard gulden wilden bezuinigen op Defensie? Was het niet zijn fractievoorzitter Dijkstal die koud na de onderhandelingen over het tweede paarse regeerakkoord het compromis van 325 miljoen gulden aan defensiekortingen alweer ter discussie stelde?

Diezelfde Van den Doel stond vorig jaar te juichen toen bleek dat VVD-minister De Grave er alsnog in was geslaagd om de bezuinigingen een halt toe te roepen. Dat hij zelfs een licht plusje op de begroting voor dit jaar boekte, was historisch. „Dit stemt tot grote tevredenheid”, liet Van den Doel een jaar geleden in deze krant noteren. „Wat de VVD betreft mag het zelfs nog meer zijn.”

Tweehonderdvijftig miljoen euro structureel erbij, wilde Van den Doel toen. Nu is er de harde realiteit van een nieuw kabinet, nota bene met partijen die Defensie van oudsher een warm hart toedragen, dat keihard moet bezuinigen. De 850 miljoen euro die VVD-minister Korthals gaat schrappen, doen alle eerdere bezuinigingsvoorstellen in één klap verbleken. De kolonel vocht vergeefs.

U moet uitermate teleurgesteld zijn.
„Als u mij vraagt of ik hier gelukkig mee ben: nee. Maar ik zie ook de economische realiteit, de noodzaak om stevig te bezuinigen. De omstandigheden zijn totaal anders dan een jaar geleden. Toen was er economische groei en waren er stijgende overschotten. Nu zitten we met een verslechterende economie, met oplopende tekorten. Iedereen moet de broeksriem aanhalen, ook de overheid. Dat is al vastgesteld in het strategisch akkoord dat CDA, LPF en VVD tijdens de formatie hebben gesloten. Er was dus niet anders te verwachten dan ingrijpende voorstellen. Nu is het zaak dat we de bezuinigingen zo zorgvuldig mogelijk uitvoeren.”

Verder gaat u zonder slag of stoot akkoord?
„Nee. Als VVD stellen we randvoorwaarden bij de forse inkrimping van het personeel. Er moet een verantwoord sociaal beleid worden ontwikkeld, gericht op herplaatsing, omscholing en outplacement. De mobilisabele eenheden worden weliswaar opgeheven, maar de categorie reservepersoneel moet in stand worden gehouden. Verder vinden we het afstoten van achttien F-16’s een verkeerde keuze, omdat er in Europa een grote behoefte is aan dergelijke geavanceerde gevechtsvliegtuigen.”

Maar u verzet zich niet principieel tegen zo’n radicale bezuinigingsoperatie?
„Ik vind het jammer, maar er moeten keuzes worden gemaakt. Ik ben niet bij de onderhandelingen over het strategisch akkoord geweest en heb de uitkomst met pijn in het hart genomen. Ik zie natuurlijk ook dat Defensie momenteel niet bij de topdrie van politieke prioriteiten zit. Ook in de samenleving wordt meer belang gehecht aan extra investeringen in zorg, onderwijs en veiligheid.”

Kan zo’n afgeslankte krijgsmacht zijn taken nog wel vervullen? Minister De Grave meende vorig jaar nog van niet.
„Ik denk het wel, al zal het op een andere wijze zijn. Kijk, het saneren in de Haagse staven leidt niet tot een andere operationele output. Dat er een middenlaag uit het management wordt weggehaald, tast de capaciteit niet aan. De dagelijkse slagkracht van de krijgsmacht wordt ook niet minder nu de mobilisabele eenheden afgeschaft worden. Wij hebben daar minder moeite mee dan met de maatregelen die snijden in de parate structuur. Daarom zijn wij tegen het afstoten van die F-16’s.”

Intussen lijkt het erop dat de landsverdediging als essentiële taak afvalt.
„Dat denk ik ook. Die taak was tot nog toe nevenschikkend naast andere taken als het deelnemen aan vredesoperaties. Nu krijgt de landsverdediging noodgedwongen een lagere waardering. Noodgedwongen, want als we geen keuzes hadden moeten maken, had ik het geen goede zaak gevonden. Aan de andere kant kan ik me ook wel iets voorstellen bij het argument dat er voorlopig geen grootscheepse aanval op ons land te verwachten is.”

Vindt u het goed dat zo’n principiële keuze onder druk van een bezuinigingsoperatie wordt genomen?
„Het is inderdaad een heel principiële keuze. Wij willen als VVD dan ook eerst een fundamenteel debat met het kabinet voordat de maatregelen worden geëffectueerd. Dat zal bij de behandeling van de defensiebegroting moeten plaatshebben.”