Dat zegt CDA-kamerlid Theo Rietkerk naar aanleiding van de uitspraken van de Venlose ouders van Khalid L., de Marokkaanse jongen die bekend heeft René Steegmans te hebben doodgeslagen. De ouders verklaarden afgelopen vrijdag voor de tv dat hun zoon „een rustige jongen” is die niemand lastigvalt.

Dat hij zich vorige week liet gaan, zou de schuld van Steegmans zelf zijn. Die zou Khalid hebben beledigd. „Mag hij dan niet vechten?” Volgens de ouders heeft Khalid nooit de wet overtreden. Dat is regelrecht in tegenspraak met informatie van justitie dat hij vorig jaar is veroordeeld wegens openlijke geweldpleging. Verder zou Khalid volgens zijn ouders slechts een instrument zijn geweest van Allah omdat het kennelijk diens wil was dat René Steegmans dit zou overkomen.

Deze uitspraken hebben in Venlo maar ook ver daarbuiten veel kwaad bloed gezet. Uit voorzorg is politiebeveiliging ingesteld. De ouders hebben inmiddels spijt over hun uitlatingen betuigd.

Kamerlid Rietkerk vreest dat de ouders van Khalid tot de categorie ouders behoren die de greep op hun kinderen zijn kwijtgeraakt. Vaak wordt in dat soort gezinnen pas ingegrepen als het te laat is. De jongere komt met justitie in aanraking, de Raad voor de Kinderbescherming neemt poolshoogte in het gezin en kan dan maatregelen nemen. Uithuisplaatsing is een van de mogelijkheden.

Het is naar de mening van Rietkerk de put dempen terwijl het kalf al (bijna) is verdronken. „Bovendien gedijt een kind in het gezin het beste.” Daarom bepleit hij verruiming van het toezicht op dergelijke gezinnen. Zodra er signalen zijn dat jongeren dreigen te ontsporen, moet een overheidsfunctionaris in de persoon van een gezinscoach de mogelijkheid hebben de opvoeding in de goede richting bij te sturen.

„Dat zal doorgaans vooral inhouden dat kinderen waarden en normen worden bijgebracht. Dat ze bijvoorbeeld leren ouders en leraren te respecteren, maar ook hoe ze met de medemens in het algemeen dienen om te gaan.” Rietkerk wil premier Balkenende deze week vragen de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid de mogelijkheden op dit gebied te laten verkennen.

Het is niet het enige plan van het CDA om gewelddadigheid in de samenleving terug te dringen. Samen met PvdA’er Van Heemst bereidt Rietkerk een initiatiefwetsontwerp voor ter beteugeling van redeloos geweld. Ze stellen voor geweld op straat harder aan te pakken. Artsen, tramconducteurs, ambtenaren van de sociale dienst, politie en gevangenispersoneel en andere mensen in functie moeten erop kunnen rekenen dat de belagers extra worden gestraft.

Een ander onderdeel van het initiatiefwetsontwerp, dat bijna rijp is voor behandeling in de Tweede Kamer, heeft betrekking op omstanders die ingrijpen bij geweld op straat. Rietkerk en Van Heemst vinden dat daders die behalve het slachtoffer ook derden kwaad berokkenen, ook om die reden een extra lange straf moeten ondergaan.

„Het zal wel moeilijk worden om dit onderdeel goed te regelen”, geeft hij de critici na. „Juridisch is het lastig uit te maken wanneer er sprake is van ingrijpen en wanneer van uitlokking.”

Gaat u niet voorbij aan een heel ander probleem, namelijk dat omstanders niet durven ingrijpen omdat ze dan de kans lopen zelf als dader te worden aangemerkt?
Rietkerk: „Dat probleem onderkennen we wel, maar het beperkt zich niet tot situaties zoals in Venlo. Je loopt er bijvoorbeeld ook tegenaan als een winkelier allerlei verklaringen moet afleggen als hij een overvaller heeft gepakt. We willen dit probleem volgende week aan de orde stellen bij de behandeling van de justitiebegroting. Ik zeg er wel bij dat ik er op dit moment geen oplossing voor weet. We zijn erover aan het denken.”

Waarom werkt u bij dit initiatiefwetsontwerp samen met de PvdA en niet met de VVD?
„Het initiatief dateert van vorig jaar, toen we nog in de oppositie zaten. Korthals, die minister van Justitie was, voelde niets voor dit soort voorstellen. De VVD-fractie was om die reden nog al terughoudend. Vandaar dat we toen bij de PvdA terecht zijn gekomen. Dat leverde op zich nog geen meerderheid op. We hebben om die reden de SGP gevraagd om steun. Die heeft de fractie toegezegd. Door de gewijzigde verhoudingen is er intussen een ruime meerderheid voor het voorstel.”

Sterker nog, partijen lijken tegen elkaar op te willen bieden. De LPF wil veel strengere straffen, de VVD idem dito.
„De verkiezingsstrijd is al begonnen. Maar ik denk dat de burger er doorheen prikt. Het gaat niet alleen om repressie, maar ook om het bieden van goede oplossingen. Alleen zwaarder straffen helpt niet. Bovendien zul je dan nog al wat extra cellen nodig hebben. Ik lees nergens hoe de LPF die denkt te financieren.”