De zon brandt op het platform van Gilze-Rijen. De vliegbasis ondergaat juist voor 230 miljoen euro een grondige opknapbeurt. De baan is nog een bouwput. De versterkte strip kan straks eenvoudig de Boeing C17 Globemaster ontvangen, handig om Apaches en Chinooks rechtstreeks over te vliegen naar Afghanistan.Aan de horizon verschijnen zestien heli’s. Het machtsvertoon van Alouette, Cougar, Chinook, Apache, AB-412 én de nieuwe NH-90 moet de oprichting van een Defensie Helikopter Commando (DHC) kracht bijzetten. Sinds gisteren vallen alle krijgsmachtheli’s onder één loket.

Met veel ceremonieel vertoon draagt commandant luchtstrijdkrachten Jac. Jansen het nieuwe DHC-vaandel over aan Theo ten Haaf, de eerste DHC-commandant. Via een livevideoverbinding kijkt het Apachedetachement in Tarin Kowt mee. Het Wilhelmus klinkt. Militairen in Brabant en Uruzgan staan gelijktijdig in de houding.

Defensie concentreert de krijgsmachtheli’s op de basis in Brabant. Onder het DHC vallen behalve Gilze-Rijen ook Vliegkamp De Kooy, Vliegbasis Deelen, het 303 SAR reddingsquadron op Leeuwarden en -tot 1 januari- Vliegbasis Soesterberg. De transportheli’s van Soesterberg verhuizen na sluiting van deze basis naar Gilze-Rijen.

Met 2200 manschappen op Gilze-Rijen beslaat de grootste helibasis van Nederland een kwart van de luchtmacht. Defensie denkt met het nieuwe helicommando een antwoord te hebben op de bezuinigingen voor de krijgsmacht aan de ene kant én de groeiende vraag naar helikoptercapaciteit aan de andere kant.

De samenvoeging van alle 85 heli’s onder één commando moet de efficiency en de standaardisatie vergroten, legt Ten Haaf uit. „Uitgangspunt is straks de juiste heli op het juiste moment op de juiste plaats.” De ambitie is om samen met de VS en Groot-Brittannië de wereldwijde top 3 in helikopteroperaties te blijven vormen.

Ten Haaf, Apachevlieger van het eerste uur, heeft zijn sporen verdiend als commandant van de Air Task Force in Afghanistan. Vanuit deze functie weet hij dat de NAVO in Uruzgan vaak helikoptercapaciteit tekortkomt. „De NAVO moet dagelijks ”nee” verkopen. Dat probleem willen we terugdringen.”

De vraag zal echter altijd groter blijven dan het aanbod, legt Ten Haaf uit. „Helikopters zijn nu eenmaal schaarse middelen. Toch denken we met de nieuwe aanpak in het DHC onze operationele inzetbaarheid met 5 procent te kunnen vergroten.”

Met de nieuwe Defensieaanpak verhuist de helibemanning van de marine noodgedwongen naar de luchtmacht. Ligt gevoelig, weet luchtmachtvoorlichter Frank van Wieren. Landmacht, luchtmacht en marine hebben soms een haat-liefdeverhouding. „Je zult maar voor de Marine Luchtvaartdienst hebben gekozen en nu ondergebracht worden bij de luchtmacht.”

Het onderwerp kan rekenen op aandacht van Defensie. Er is een lichtpuntje. „De marinemensen mogen hun uniform houden.”