Met dat idee komt de ChristenUnie in de publicatie ”Gedeelde wereld”, die vrijdagmiddag in Den Haag werd gepresenteerd.

Het is de eerste keer dat de ChristenUnie zich zo fundamenteel op ontwikkelingssamenwerking heeft bezonnen, vertelt ir. C. Visser, een van de medeauteurs van de publicatie van het wetenschappelijk instituut van de ChristenUnie. Over het boek is breed in de partij meegedacht. In de redactiecommissie zaten vertegenwoordigers van het wetenschappelijk instituut, de Tweede-Kamerfractie en de eurofractie. Verder werd gebruikgemaakt van de kennis van deskundigen zoals VU-docent dr. G. Buijs.

Van de voorgangers van de ChristenUnie, RPF en GPV, heeft slechts het GPV eenmaal -tien jaar geleden- een veelomvattende visie op ontwikkelingssamenwerking het licht doen zien. De vrijdag verschenen publicatie pakt de zaken echter fundamenteler aan, meent Visser. Dat leidt onder meer tot een keuze voor de term armoedebestrijding in plaats van ontwikkelingssamenwerking. „Armoedebestrijding verwijst naar de kerntaak van het overheidsoptreden.”

De ChristenUnie bezon zich vooral op de verhouding tussen de verantwoordelijkheid van burgers en maatschappelijke organisaties enerzijds en die van de overheid anderzijds. Visser: „Vaak wordt in publicaties over armoedebestrijding maar één kant belicht. Wij hebben nu eens expliciet bekeken hoe de overheid bepaalde randvoorwaarden kan stellen en welke rol maatschappelijke organisaties daarbinnen kunnen vervullen. Zij immers kunnen komen met een geïntegreerde aanpak voor materiële armoede, machteloosheid en geestelijke armoede.”

Zo moet het Westen volgens de ChristenUnie eerst maar eens de handelsbelemmeringen opheffen?
„Dat is heel belangrijk. Persoonlijk denk ik dat handelsbelemmeringen kunnen leiden tot schending van mensenrechten. In onze publicatie pleiten we bijvoorbeeld voor een herwaardering van het recht op voedsel, dat ligt verankerd in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Over andere mensenrechten is veel te doen, maar hier hoor je bijna niemand over. Veel landen hebben niet eens een nationaal voedselprogramma, hoewel dat wel is afgesproken. Ook handelsbelemmeringen staan het recht op voedsel in de weg.”

U bepleit ook herwaardering van de oudtestamentische tienden voor overheidsuitgaven. Waarom?
„Het gaat in de Bijbel natuurlijk in de eerste plaats om iemands individuele uitgavenpatroon. Maar er valt ook iets voor te zeggen om die lijn door te trekken. We hebben daartoe een poging gedaan met het idee: laten we eens kijken waar we dan uitkomen. Momenteel gaat 8 tot 9 procent van de totale overheidsuitgaven naar armoedebestrijding, zowel in Nederland als in het Zuiden. Van ons mag dat 10 procent worden, waarbij het extra geld -ongeveer 2 miljard euro- ten goede komt aan armoedebestrijding in arme landen.”

Is het per se nodig dat dat geld wordt uitgegeven door een minister in plaats van een staatssecretaris?
„Ik ga niet zeggen dat dat een halszaak is, maar wij vinden absoluut dat er een minister voor Armoedebestrijding moet komen. De argumentatie van het kabinet-Balkenende dat het veel meer gaat om het budget dan om wie het uitgeeft, is toch een beetje armzalig. Een keuze voor een minister of een staatssecretaris zegt iets over waar je prioriteiten liggen. Bovendien is armoedebestrijding een zaak die veel beleidsterreinen raakt, en dus is het belangrijk dat de verantwoordelijke bewindspersoon deelneemt aan de vergaderingen van de ministerraad. Het zou goed zijn als daar elk voorstel zou worden getoetst op de consequenties ervan voor de armoedebestrijding, een derdewereldtoets dus.”

U wilt ook af van het strikte landenbeleid, waarbij Nederland de hulp concentreert op een selecte groep landen?
„Zover gaan we niet, maar we pleiten er wel voor de hulp te concentreren op de allerarmsten. Die leven soms in grote groepen in een land dat gemiddeld toch nog een relatief hoog bruto nationaal product heeft. Daar moet je oog voor hebben en dus willen we een iets minder rigide systeem dan toe nu toe. Overigens kwam ook minister Herfkens daar tegen het einde van haar ambtstermijn al mee.”

Demissionair staatssecretaris Van Ardenne (CDA) nam vrijdagmiddag uw publicatie in ontvangst. Wat vindt u van haar eerste stappen op het terrein van de armoedebestrijding?
„Ik ben blij met haar aandacht voor de rol van maatschappelijke organisaties en kerken op het terrein van de armoedebestrijding. Op dat terrein valt volgens de ChristenUnie winst te behalen. De vraag is echter of een centrumrechts kabinet echt vorm zal willen geven aan de structurele aanpak die wij bepleiten. De handelsbelemmeringen moeten worden afgeschaft. Het eigenbelang mag niet in die mate prevaleren dat de armoedebestrijding eronder lijdt.”