Georgië doet examen voor de NAVO

De vervroegde parlementsverkiezingen van woensdag zijn een uitvloeisel van de grootschalige protesten vorig najaar tegen president Saakasjvili. Georgiërs gingen in november massaal de straat op nadat voormalig minister van Defensie, Irakli Okroeasjvili, tijdens een televisie-uitzending Saakasjvili had beschuldigd van het dwarsbomen van een gerechtelijk onderzoek en van betrokkenheid bij een poging tot moord. Aanvankelijk probeerden de autoriteiten de situatie te kalmeren, maar op 7 november was de maat vol. Saakasjvili riep de noodtoestand uit en maakte met harde hand een einde aan de demonstratie, wat hem op flinke kritiek van de internationale gemeenschap kwam te staan. Bij de presidentsverkiezingen die daarop volgden, sprak een meerderheid van de Georgiërs zich begin januari niet alleen uit voor een tweede ambtstermijn voor Saakasjvili, maar ook voor vervroegde parlementsverkiezingen.

Hoewel Saakasjvili de verkiezingen al in de eerste ronde met 51,7 procent van de stemmen had gewonnen, wilde de rust in het land niet echt terugkeren. Op 9 maart kwamen opnieuw enkele duizenden mensen bijeen, ditmaal voor een betoging voor het kantoor van de parlementsvoorzitter, en begon een zestal parlementariërs een hongerstaking. Een week later was het opnieuw raak en was het aantal hongerstakers uitgegroeid tot zeventig - een actie die vier dagen later werd beëindigd door tussenkomst van het hoofd van de Georgisch-orthodoxe Kerk.

Met hun bijeenkomsten betoogden de demonstranten tegen de uitslag van de verkiezingen, die in hun ogen was vervalst. Hoewel de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) de presidentsverkiezingen had omschreven als „een stap voorwaarts voor de democratie in Georgië”, had zij inderdaad ook de nodige onregelmatigheden en oneerlijkheden geconstateerd.

Met vierhonderd waarnemers van de OVSE binnen zijn landsgrenzen is Saakasjvili dan ook gewaarschuwd. Zijn optreden van vorig najaar en de nog altijd bestaande democratische tekortkomingen in Georgië golden op de NAVO-top van begin april in de Roemeense hoofdstad Boekarest als argument om Tbilisi voorlopig af te wijzen voor het Membership Action Plan (MAP) - een belangrijke stap op weg naar het volledige lidmaatschap van de NAVO. Alleen als de verkiezingen van woensdag „democratischer zijn dan de vorige” komt Georgië in aanmerking voor ondertekening van het actieplan. In december komen de NAVO-ministers van Buitenlandse Zaken opnieuw bij elkaar om de kwestie te bespreken.

Steun van het militaire bondgenootschap kan Georgië intussen goed gebruiken. Sinds de Rozenrevolutie van november 2003 zoekt Saakasjvili ondubbelzinnig aansluiting bij Europa en de Verenigde Staten, waardoor hij zich de toorn van Moskou op de hals heeft gehaald. Het Kremlin laat dan ook geen mogelijkheid onbenut om de kleine buur op de Kaukasus dwars te zitten, hetzij door grootschalige boycotacties hetzij door de opstandige Georgische regio’s Abchazië en Zuid-Ossetië, die de facto al onder Russisch bestuur staan, steeds verder los te weken van het centrale gezag in Tbilisi.

De afgelopen weken zijn de spanningen rond deze gebieden, na het neerhalen van een onbemand Georgisch spionagevliegtuigje en Russische troepenversterkingen in Abchazië, verder opgelopen. Eind vorige week maakte de Russische geheime dienst FSB bekend in Tsjetsjenië een Georgisch geheim agent te hebben opgepakt. Dat zou voldoende bewijs vormen voor „deelname van Georgische speciale eenheden aan subversieve, terroristische activiteiten in het noorden van de Kaukasus”, aldus Moskou. Volgens Kaukasusdeskundigen probeert Rusland Georgië te verleiden tot een militaire provocatie, wat Tbilisi in diskrediet zou brengen en de plannen om tot de NAVO toe te treden in de ijskast zouden doen belanden.

Zover is het nog niet. De ”Verenigde Nationale Beweging” van Saakasjvili zal woensdag eerst in eigen land een overwinning moeten boeken. Volgens de peilingen levert dat geen probleem op en blijft de regeringspartij met 44 procent van de stemmen verreweg de grootste. Daarbij wordt de formatie onder leiding van ex-minister van Buitenlandse Zaken David Bakardze flink geholpen door de oppositie, die hopeloos is verdeeld over een veelheid aan partijtjes en een aansprekende leider ontbeert. Spannend is eigenlijk alleen de vraag hoe de OVSE over het verloop van de verkiezingen zal oordelen.

Georgië doet examen voor de NAVO

Buitenland

RD.nl in uw mailbox?