Hoe kijkt u zelf terug op de bevrijding in mei 1945?
Borst, voormalig D66-minister van Volksgezondheid: „De laatste weken van de oorlog bracht ik door in Anna Paulowna, in de kop van Noord-Holland. Daar moest ik van de dokter op krachten komen, in Amsterdam had de honger toegeslagen. Als 13-jarige meisje was ik verzwakt. Mijn vader en een oom trokken mijn fiets met een touw vooruit. We hebben nog een nacht bij een Purmerendse boer in het hooi geslapen.Bij de bevrijding zagen we tanks met Canadese soldaten. Wij gingen bij het begin van de Afsluitdijk staan. Daar zagen we de Duitsers die vanuit Noord-Holland richting Duitsland gingen. Ze waren kaalgeplukt. Ontdaan van de door hen gestolen naaimachines, gouden sieraden. Wij vonden dat een heel bevredigende aanblik. We waren nogal wraakzuchtig. Van vergevingsgezindheid was toen nog geen sprake.”

Hoe houdt het Nationaal Comité 4 en 5 de herinnering aan Bevrijdingsdag levend?
„Door persoonlijke verhalen te vertellen. Met alleen een boekje zul je jongeren niet bereiken. Vandaar dat we verhalen van betrokkenen op video hebben opgenomen. Verder wordt 5 mei steeds meer een dag van de vrijheid. Waarbij we moeten beseffen dat veel mensen in de wereld in onvrijheid leven.”

Jaarthema van het comité is solidariteit. Hoe vult u dat in?
„Voor mij heeft solidariteit vooral een internationale dimensie. Alleen voor jezelf Bevrijdingsdag vieren en daar het hele jaar van genieten, is vrij goedkoop. Wij zullen onze vrijheid moeten gebruiken om ook voor anderen vrijheid te bewerkstelligen. Desnoods door die vrijheid met geweld af te dwingen, zoals ook in 1945 is gebeurd. Dat betekent bijvoorbeeld dat we als Europese Unie niet moeten toekijken als mensen in Darfur elkaar afslachten. We zullen het recht moeten laten zegevieren.”

In eigen land staat de solidariteit onder druk, bijvoorbeeld in het debat rond islamisering.
„Mensen zijn vaak niet bereid zich in een ander te verplaatsen. Solidariteit bereik je niet door lelijke dingen over andermans godsdienst te roepen. Wij zullen de 1 miljoen moslims moeten helpen zich een beetje thuis te voelen. Waarbij we criminelen hard aanpakken.”

Invulling van vrijheid kan conflicten opleveren. U ijverde voor zelfbeschikkingsrecht, anderen denken daar heel anders over.
„De ethische discussies in de politiek waren voor mij de mooiste. De meerderheid heeft het voor het zeggen, bijvoorbeeld op het terrein voor wetgeving voor euthanasie. Tegelijkertijd dien je respect te hebben voor de opvattingen van minderheden.”