In het bijzonder feliciteert hij prof. mr. Pieter van Vollenhoven met zijn verjaardag vandaag. De reactie van het publiek is lauw. Ook het Wilhelmus wordt door weinig omstanders meegezongen. Makkum moet nog op gang komen. Verderop in het stadje komt de sfeer er wel in.De koninklijke familie is per helikopter aangekomen en daarna met de koninklijke bus naar de haven van Makkum gereden. Prinses Máxima en prinses Laurentien –met korte mouwen vallen op in het gezelschap. Met hun zuurstokroze outfit steken ze fel af bij de rest. Koningin Beatrix heeft voor een roze creatie gekozen.

Als eerste presenteert het buurdorp Zurich zich. Het plaatsje bij het begin van de Afsluitdijk heeft veel boerderijen. De koninginnedagviering is er naar: lammetjes, speelgoedtractors en een wedstrijd broekhangen aan de grijper van een tractor. Geen van de prinsen laat zich ergens toe verleiden.

Prinses Mabel gaat door de knieën bij een paar jochies in overall die voor enkele schapen zorgen. Prins Willem Alexander en prinses Máxima tonen vooral aandacht voor een presentatie over blauwe energie, die gewonnen wordt bij de botsing van zoet en zout water, zoals bij de Afsluitdijk het geval is.

In de haven liggen tientallen met vlaggetjes versierde boten. De passagiers van de ”Prinses Máxima” proberen de aandacht te trekken van de koningin en ‘hun’ prinses. Het lukt. De Oranjes zwaaien enthousiast naar het schip in de verte.

Menno Simons

Bij de ijsbaan gebruiken maar een paar prinsen en prinsessen iets van de hen aangeboden koek en zopie. Prins Maurits verrast het publiek daarom maar met het restant.

Bij de binnenhaven ontmoet koningin Beatrix volgelingen van Menno Simons, de 16e eeuwse wederdoper die wereldwijd nog steeds tienduizenden navolgers heeft. De luisteraars in het nagebouwde kerkzaaltje doen aan de traditioneel geklede Mennonieten in Canada en de VS denken: zwarte kleren, strooien hoeden, de vrouwen met een kapje. Is het toneelspel? Nee, zegt Menno de Vries, de voorganger. „Ik ben een echte volgeling. En de mensen die hier zitten, zijn ook allemaal gelovig. Hier in Makkum zijn nog ongeveer veertien actieve leden van onze gemeenschap.”

De koninklijke familie vermaakt zich in Makkum ook met een wedstrijd klompjeszeilen en een skelterrace. Het publiek –rijen dik geniet mee. „Jammer dat de kinderen er niet bij zijn”, becommentarieert een Friezin. Ze snapt niet hoe de prinsessen het uithouden op hun bijzonder hoge hakken. Vooral Mabel moet erg opletten hoe ze haar voeten neerzet.

Prins Constantijn laat zich in een volgende straat door een schaars gekleed danseresje meeslepen. Prinses Máxima luistert iets verderop naar de toelichting van een kunstschilder die de doopdienst van haar kleine Ariane op het doek heeft vastgelegd.

Marjolein Klomp uit Scherpenzeel heeft een goede dag. „Ik heb Mabel en Aimée een hand gegeven.” Om half negen vanmorgen stond ze al langs de route.

De koninklijke familie stapt met een flinke vertraging weer in de koninklijke bus. Alles is goed gegaan. De politie heeft kort voor aankomst van het gezelschap wel twee dierenactivisten gearresteerd. Zij wilden mogelijk naakt aandacht vragen voor dierenleed, maar daar heeft de koningin niets van gemerkt.

Tijdmachine

De koningin rijdt naar Franeker voor het tweede deel van het programma. In die historische stad is het nog drukker en kleurt het nog meer oranje.
Eise Eisinga –althans iemand die er voor door moet gaan heet de koningin en haar familie welkom. Voor zijn beroemde planetarium verzoekt hij de vorstin een tijdmachine in gang te zetten. Dat is het startsein voor het bezoek aan deze stad.

Ook langs deze route staan veel Oranje fans. Sommigen zijn vreemd uitgedost. Anderen verzamelen vooral foto’s. Ook de trouwe koninginnedagbezoekster Mirjam van Ginkel uit Goes „We zijn gisteren al gekomen” is er weer met haar vriendinnen. Samen proberen ze met zoveel mogelijk prinsen en prinsessen op de foto te gaan. De koningin laat zich niet verleiden, maar prins Willem Alexander en prinses Máxima wel. „Kijk eens hoe mooi.”

Er zijn meer bezoekers van ver naar Friesland afgereisd. Naast de Zeeuwse meiden staat een stel uit het Duitse Berlijn. „Ja, we zijn er speciaal voor gekomen.”

Bij de grote St. Martinikerk ligt een kunstijsbaan. Prins Willem Alexander wordt er herinnerd aan zijn deelname aan de Elfstedentocht. Opnieuw stapt hij op de schaats. Ook prinses Máxima bindt ze onder. Er zullen niet veel vaderlanders in een mantelpakje op de ijzers stappen; de toekomstige Nederlandse koningin wel. Samen met haar man rijdt zij een rondje.

Universiteit

Prinses Marilène gaat iets verderop op stap met de kleine Milou. Het kind stapt parmantig met de echtgenote van prins Maurits mee. Na een kleine wandeling brengt Marilène het meisje weer terug bij haar ouders.

Acrobaten tonen aan de andere kant van de statige kerk hun kunsten aan de koningin. Prins Floris doet ook mee. Hij balanceert op een plankje dat op een rol ligt. Prinses Laurentien probeert op een bal te staan. Dat vraagt echter meer oefening.

Op de markt staat de kleine Liselotte de Boer uit Barneveld. Ze heeft Máxima, Mabel en Aimée de hand gedrukt en is er nog beduusd van. Zo vergaat het meer Nederlanders.

Franeker had vroeger een vooraanstaande universiteit. Dat weten de Oranjes Nassaus –hun Friese voorvaders waren nauw bij de academie betrokken sinds vandaag weer goed. ‘Hoogleraren’ in toga tonen op de markt portretten van illustere voorgangers. De Nadere Reformator Johannes Bogerman hangt er ook bij.

Het laatste deel van de markt is vol kinderen en scouts. „Hebben jullie een fijne dag gehad”, vraagt een vrouw uit het publiek aan prinses Aimée. „Ja, een ontzettend fijne dag en nog mooi weer ook.” Dat is waar. De zon schijnt een groot deel van de dag.

Geen partij

Ook als de koninklijke familie het kaatsveld van Franeker betreedt is het mooi weer. Voor Friezen is kaatsen de nationale sport en het grasveld in Franeker is beroemd. Hier nemen de beste kaatsers uit Europa het elk jaar tegen elkaar op. Vandaag hebben ze een makkie: de prinsen doen enthousiast mee, maar zijn geen partij. De aanmoedigingen van het publiek ten spijt. De dag zit erop. Koningin Beatrix luistert nog naar een Friese zangeres die haar met de volumeknop op 10 toezingt in het Fries en in het Spaans. Dan neemt de koningin zelf de microfoon: „Hartelijk dank voor alles. Het is voor mij en mijn familie zo hartverwarmend met u dit feest mee te maken.”

De vorstin spreekt ook scheidend commissaris van de Koningin, Nijpels, toe: „Ik geloof niet dat er een commissaris van de Koningin zijn laatste dag zo vrolijk heeft doorgebracht.”

„Hartelijk dank. Tige tank”, eindigt koningin Beatrix haar toespraak met twee Friese woorden richting het publiek. De menigte juicht.
Koninginnedag 2008 zit er op. In de verte naderen de donkere wolken. Een halfuur later komt de regen met bakken uit de lucht. De koningin heeft slechts een enkele spetter gevoeld, meer niet. Zo verging het de koningin vaker.