Moslimjongere moet kiezen tussen twee identiteiten
Marokkaans–Nederlandse jongeren hebben het gevoel dat ze moeten kiezen tussen de islam en hun thuiscultuur en de Nederlandse normen en waarden. Zij ervaren deze twee culturen veelal als onverenigbaar. Dat blijkt uit onderzoek van Martijn de Koning, waar hij donderdag aan de Vrije Universiteit in Amsterdam op promoveert.
De 223 jongeren (in de leeftijd van 12 tot 21 jaar) die De Koning in Gouda zes jaar onderzocht, staan onder grote druk in de Nederlandse samenleving. „Ze worden altijd in het hokje moslim gestopt, ongeacht de mate waarin en de wijze waarop ze praktiseren. Daardoor is hun religie ook iets waar ze niet meer aan kunnen ontsnappen", aldus De Koning. Jongeren worden daardoor gedwongen een keuze te maken over hun identiteit, terwijl ze die keuze eigenlijk niet willen maken.„Dan zie je dat jongeren zich onttrekken aan het maatschappelijk debat, terwijl ze hun standpunt juist voor het voetlicht moeten brengen om meer begrip te kweken", zegt de onderzoeker. Een andere groep jongeren neigt juist weer op een overdreven manier naar de Nederlandse cultuur, waardoor ze overcompenseren en te assertief en te zelfstandig worden.
De derde groep kiest voor het salafisme, een stroming binnen de islam die het heilige boek de Koran zeer letterlijk neemt. „Onder jongeren schommelt de aanhang van deze stroming telkens. Op het hoogtepunt waren veertig van de 223 jongeren hier mee bezig. Nu is er slechts een handjevol mensen in blijven hangen".
De Koning spreekt van een normale verhouding tussen de keuzes die jonge moslims maken. „Het merendeel is toch mainstream". Wat ze allemaal wel gemeen hebben is dat ze zoeken naar een ’zuivere’ islam die is ontdaan van cultuur. Wat dat inhoudt verschilt per jongere.
De schommelingen in overtuiging hangen samen met de ontwikkeling van een jong individu, stelt de antropoloog. Hij werkt bij onderzoeksinstituut ISIM, dat de rol van de islam in de wereld onderzoekt. „Jongeren zijn op zoek naar hun eigen identiteit. Ze proberen uit of dingen bij hen passen en maken uiteindelijk een keuze. Daardoor kun je niet stellen dat jongeren radicaliseren, omdat ze een week later weer heel anders over hun leven en identiteit kunnen denken".
Die wisselingen vinden plaats onder druk van het maatschappelijk debat over de islam in Nederland, maar ook als het bijvoorbeeld ramadan is. Door de druk om te kiezen tussen de ’Nederlandse’ en ’islamitische’ cultuur lijken jongeren soms religieuzer dan ze eigenlijk zijn, constateert De Koning.