Zakenman in een land van wreedheden
FREETOWN (ANP) - In de West-Afrikaanse buurlanden Sierra Leone (5,2 miljoen inwoners) en Liberia (3,6 miljoen inwoners) zijn in de jaren tachtig en negentig afgrijselijke wreedheden gepleegd door veelal gedrogeerde, jonge bendeleden en ongedisciplineerde milities. Geld voor wapens en munitie was afkomstig van de diamantwinning in Sierra Leone of uit handel in tropisch hout en drugs.
West-Afrika vormt daarmee het gruweldecor voor de zaak-Kouwenhoven. In de jaren tachtig vestigde de Nederlandse zakenman Kouwenhoven zich in de Liberiaanse hoofdstad Monrovia.Meer dan 300.000 mensen stierven in de periode 1989-2003 een gewelddadige dood in Sierra Leone en Liberia. Ook het lot van talloze kinderen was afschuwelijk. Voor de verminkten is dat nog steeds zo.
Liberia werd halverwege de 19e eeuw een verzamelpunt voor Afrikaanse slaven uit Amerika die terugkeerden naar het Afrikaanse continent. Deze ’Amerikanen’ vormden een elite in Liberia die het land leidde naar een militaire staatsgreep in 1980, gepleegd door Samuel Doe. Onder Doe nam een ambtenaar, de ’Amerikaan’ Charles Taylor, de wijk na beschuldigingen van diefstal en fraude. Kouwenhoven leidde in Monrovia sinds de jaren tachtig onder meer het prominente Hotel Africa en bedrijven in tropisch hout.
Taylor begon eind 1989 met Libische steun een gewapende strijd tegen Doe en richtte daarvoor het Nationaal Patriottisch Front van Libera (NPFL) op. Dat trok moordend door het land, waar zich meer bendes vormden. Taylor werd uiteindelijk president.
In 1991 lanceerde Taylor korporaal Foday Sankoh in Sierra Leone als leider van een bende handlangers, die zich Verenigd Revolutionair Front (RUF) noemde. Taylor kende Sankoh uit Libië. Taylor aasde op de diamanten van Sierra Leone.
Zijn regering in Monrovia handelde als een criminele organisatie. Kouwenhoven -alias Big Gus- gold mede dankzij zijn centrale positie in Hotel Africa als een sleutelfiguur van Taylors regime en zaken. Het RUF werd ondertussen in Sierra Leone berucht wegens gruwelen.
Na een nieuwe staatsgreep in 1997 in Freetown, waarbij het RUF betrokken was, grepen de Verenigde Naties in. Sankoh werd uiteindelijk in 2000 in Freetown gearresteerd. Hij overleed drie jaar later. Begin 2002 was de anarchie in Sierra Leone voorbij.
Taylor was toen nog steeds aan de macht in Liberia. Hij kocht wapens van de opbrengst van hout en van de diamanten uit Sierra Leone. Een van de beschuldigingen tegen Kouwenhoven was dat hij deze handel voor Taylor mogelijk maakte in ruil voor rechten op houtexploitatie.
In 1999 straften de VN Taylor met een wapenembargo voor zijn heling van diamanten uit Sierra Leone. Taylors misdadige regime viel uiteindelijk in de zomer van 2003. Hij nam de wijk naar Nigeria en werd in maart 2006 aan het Speciaal Hof voor Sierra Leone uitgeleverd. Zijn proces begon in januari in Den Haag. De in 2005 aangehouden Kouwenhoven werd daar maandag vrijgesproken.