Historie herleeft op Elburgs havenhoofd
ELBURG - Op de oude strekdam van Elburg lijkt het of de tijd honderd jaar heeft stilgestaan. Het historische havenhoofd, een dikke stenen dam aan weerszijden van de mond van de haven, is in oude glorie hersteld. Vrijdagmiddag vond de officiële opening plaats.
Terug naar het jaar 1910. Dat was bij de restauratie van het havenhoofd de doelstelling van de projectgroep Integrale Inrichting Veluwe Randmeren (IIVR). Het enige verschil is dat de strekdam vroeger in de Zuiderzee lag, en nu in Flevoland. De nieuwe polder slokte het 2 kilometer in zee liggende havenhoofd geheel op.Door sedimenten die rivieren in die tijd uit bergachtig gebied meevoerden, kwam de bodem in het havengebied steeds verder omhoog. Grote schepen konden daardoor de haven niet meer bereiken. Uiteindelijk kwam het havenhoofd bijna 2 kilometer in zee te liggen, zodat de vissersboten toch konden aanmeren. In 1956 voer de laatste vissersboot weg uit de haven van Elburg.
Uitgraven
Met genoegen kijkt projectleider Hans Damman, verantwoordelijk voor de uitvoering, naar het resultaat van de restauratie. Er is veel werk verzet. Een oppervlakte van 4,5 hectare werd ongeveer 2 meter uitgegraven. Ruim 2600 ritten maakten vrachtwagens om de 66.000 kuub Elburgse grond te verplaatsen.
De westelijke strekdam kreeg een nieuwe bekleding, met onder meer een betegeld pad. Het havenhoofd werd opnieuw geplaatst en om het daaromheen liggende natuurgebied Greppelveld te versterken, vernatte de gemeente het weidevogelgebied. Behalve een herwaardering van historische en toeristische waarden in het 25 hectare grote gebied, is het voor de vogel weer een genot om er rond te vliegen.
Zoals het havenhoofd er nu bij ligt, moet het er bijna honderd jaar geleden ook hebben uitgezien. Hier en daar voegde de IIVR wel wat symboliek toe. Oude, verweerde tegels langs de volle lengte van de dam, gelegd op de hoogte van het Nieuw Amsterdams Peil, geven aan dat hier ooit het water van de Zuiderzee bruiste. Verweerd, want aangetast door het zoute water.
Op de kop van het havenhoofd brandt een spaarlamp. Vroeger was dat een petroleumlamp, maar omdat de gemeente niemand kon vinden die elke avond het licht wilde ontsteken, besloot ze tot de modernere variant.
Met een knipoog naar de typisch Flevolandse kavelvorming heeft de waterpartij rondom het waterhoofd de vorm van een kavel. „Vanuit een vliegtuig is dat heel goed te zien”, verzekert Damman.
Vandalisme
Veel tijd kostte het verkrijgen van vergunningen voor en de productie van de gebruikte materialen. En dat terwijl het oorspronkelijke havenhoofd uit toevallig aanwezige planken en latten werd vervaardigd. Het materiaal van het huidige havenhoofd is bovendien vandalismebestendig.
Aan al deze contrasten kan de potentiële toerist bijna niet ontsnappen. Op het Elburgse havenhoofd is het, te midden van herstelde glorie, wel een beetje 1910, maar toch vooral ook 2008.