Oost-Timor is een van de ergst getroffen landen. Bijna 40 procent van de bevolking moet het er met minder dan 2,5 euro per week stellen. Het land kreeg te horen dat het dit jaar waarschijnlijk niet de nodige hoeveelheid voedselhulp zal krijgen.„We zijn gedwongen om minder voedsel te geven aan Oost-Timor”, zegt Paul Risley, woordvoerder van het Wereldvoedselprogramma van de Verenigde Naties (WFP) in Azië. „We kunnen niet voldoende rijst leveren en hebben de bevolking van Oost-Timor gevraagd naar lokale vervangmiddelen te zoeken.” Het probleem is deels de schuld van de Oost-Timorese regering, die pas aanklopte bij het WFP toen ze tot de conclusie kwam dat ze niet voldoende rijst kon aankopen in Vietnam wegens de hoge prijzen.

Het WFP had zich voorgenomen om een op de vijf Oost-Timorezen van voedsel te voorzien. Chronische ondervoeding is een groot probleem in het land. Bijna de helft van de kinderen heeft er last van groeistoornissen en vier op tien kinderen jonger dan vijf wegen te weinig. „Maar de kans dat we nu nog iets kunnen doen tegen de ondervoeding in Oost-Timor is erg klein geworden”, zegt Risley.

Stijgende prijzen
Thailand en Vietnam zijn nummer één en twee op de lijst van rijstexporterende landen. Vietnam is de grootste leverancier voor rijst aan het Wereldvoedselprogramma, maar het land limiteerde vorig jaar zijn rijstexport om aan de binnenlandse vraag te kunnen voldoen. Die beslissing zorgde voor een piek in de internationale rijstprijs. Ook de olieprijs, die resulteert in hogere productiekosten, de zwakke dollar en de hogere vraag uit China drijven de prijs verder omhoog. Vorig jaar werd rijst daardoor 40 procent duurder.

Er is niet onmiddellijk beterschap in zicht, en de prijsstijgingen beperken zich niet enkel tot rijst. „Andere basisgoederen, zoals graan, plantaardige olie, vlees, suiker en bananen, stijgen mee”, zegt Sumiter Broca van de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO)van de VN. „De stijging maakt deel uit van een natuurlijke langetermijnschommeling, maar de huidige piek is zorgwekkend omdat de rijstvoorraden de laagst zijn in twintig jaar.” Volgens de FAO stijgt de rijstproductie in Azië erg traag. In 2007 werd amper 0,5 procent meer rijst geproduceerd dan in 2006.

Groene revolutie
De rijstbouw kampt met steeds meer concurrentie van andere economische activiteiten, en de recente hype rond biobrandstoffen zal het landbouwareaal en dientengevolge de prijzen ongetwijfeld nog meer onder druk zetten. „Hoewel er in andere landen misschien mogelijkheden zijn om het rijstareaal uit te breiden, zal Azië het moeten redden met de huidige 136 miljoen hectare”, staat in het magazine van het Internationaal Rijstinstituut (IRRI).

Het IRRI wil daarom een nieuwe „groene revolutie” als in de jaren zeventig, toen zeer productieve rijstsoorten verspreid werden en de productie met meer dan 40 procent toenam. Maar activisten die met lokale boerengemeenschappen werken, zijn daar helemaal niet voor te vinden.

„We zijn erg voorzichtig met dat soort oplossingen, omdat die rijstsoorten veel water nodig hebben en enkel in geïrrigeerde gebieden kunnen groeien. Daardoor worden sommige boeren uitgesloten”, zegt Neth Dano van de denktank Third Worlk Network (TWN). „Er wordt ook al tien jaar veel ophef gemaakt over genetisch gemanipuleerde gewassen (ggo’s), maar we hebben nog geen goed product gezien.” Het TWN verwacht veel meer van inspanningen van de overheid om het boeren toe te staan meer te investeren en hogere oogsten te genereren. „De boeren worden financieel verwaarloosd. Zij weten het beste welke rijstsoorten ze moeten kiezen.”