Met een geënsceneerde zelfmoordaanslag, veel schieten en de inzet van een Cougarhelikopter voor de gewonden toonde de oefening in elk geval realistisch. „Help, help! Je laat je collega toch niet liggen?”Het Veluwse ’t Harde is in het kader van de oefening Uruzgan Integration omgedoopt tot Deh Rawod. In het dorp heeft een ”shura” (vergadering) plaats tussen Nederlandse eenheden van het wederopbouwteam. Zij worden beveiligd door infanteristen. Afghaanse dorpelingen knopen een praatje aan met de Nederlanders. Twee vrouwen in boerka kijken nieuwsgierig wat de militairen in hun dorp te zoeken hebben.

Met een kapotte bus als decor spelen Afghaanse tieners op het dorpsplein even verderop een potje voetbal. Plotseling komt een witte Ford Escort het plein oprijden. Twee zware dreunen vullen de lucht. Een zelfmoordaanslag met een bomauto. Er klinkt gegil. De rook van de explosie trekt op. Het beeld op het plein is onthutsend. Kermende gewonden, doden en in paniek rakende Afghaanse burgers. Het brengt de situatie zoals die zich in Uruzgan kan voordoen erg dichtbij.

De Nederlandse militairen komen direct in actie. De pelotonscommandant heeft de handen vol. Hij moet het gebied beveiligen, de gewonden laten verzorgen en een helikopter bestellen om hen te evacueren. Ook moet hij rust en kalmte in het gebied zien terug te brengen. Een zwaargewonde Nederlandse militair roept naar zijn kameraden. „Help, help! Je laat je collega toch niet liggen?” Het slachtoffer zal nog even geduld moeten hebben, want het gebied is nog niet veilig.

Enkele militairen maken een omtrekkende beweging rond het pleintje. Al snel blijkt dat het gevaar nog niet is geweken, want een taliban op een bromfiets begint wild om zich heen te schieten. De terrorist wordt neergeschoten en afgevoerd.

Op het dorpsplein krijgen de gewonden intussen verzorging. Twee Afghaanse burgers, voor wie de hulp van de Nederlandse troepen niet snel genoeg gaat, rukken het verband van het been van een zojuist verzorgde Nederlandse militair. Als een trofee voeren ze het stuk verband mee om hun gewonde medeburger te verzorgen.

„De pelotonscommandant moet in een hachelijke situatie als deze tien handen hebben”, zegt brigadegeneraal M. de Kruif, commandant van de 43e Gemechaniseerde Brigade. Vanaf de zijkant van het terrein slaat hij de verrichtingen van ‘zijn’ manschappen gade. Ruim duizend militairen worden voorbereid op hun inzet in Afghanistan. Dat de missie zeker niet zonder gevaren is, beseft De Kruif terdege. Recent sneuvelden twee van zijn mannen in Uruzgan, al was dat door eigen vuur.

„Bij een oefening als deze kunnen we met het zogeheten Mobile Combat Training Center gevechtssituaties met behulp van sensoren en lasers realistisch nabootsen. Achteraf is exact na te gaan op wie Jantje schoot en door wie hij geraakt werd. Een dergelijke training moet ook het zogeheten ”friendly fire” voorkomen.”

Maar hoe kon het ondanks de trainingen en techniek recent toch fout gaan in Uruzgan, waar Nederlandse troepen elkaar beschoten? „Ik kan hier vanuit Nederland niet horen, zien of voelen wat de jongens onder zulke omstandigheden doen, welke emoties er spelen en wat de situatie was. Dat wordt nu onderzocht.”

Zijn woorden worden overstemd door het geluid van een naderende Cougarhelikopter van Soesterberg, die een zwaargewonde militair komt halen. De hefschroef en de staartrotor van het toestel geselen het zand, dat in wolken omhoog vliegt. Het slachtoffer wordt vanuit een pantservoertuig snel overgebracht naar de heli.

Voor de aanwezige pers is het einde oefening. Voor de 1500 soldaten die in april naar Afghanistan vertrekken nog niet. Uruzgan Integration –een oefening met 600 voertuigen, 14 oefenterreinen, 4 oefendorpen– loopt nog tot 8 februari.