„Elke brug heeft zijn eigen verhaal”
LEIDEN - Irene Nieuwenhuijse is helemaal weg van bruggen. Sinds ze bezig is met een boek over de 88 bruggen in de Leidse binnenstad praat ze over niets anders. Toen een man haar de weg vroeg, noemde ze hem niet de straten waardoor hij moest lopen, maar de bruggen die hij moest oversteken. „Hij kwam er niet ver mee.”
Met behulp van het Nieuwenhuijses boek ”Leidse bruggen” had de man heel wat verder kunnen komen. Bij het boek, dat vanmiddag is gepresenteerd, hoort namelijk een geplastificeerde kaart waar alle wegen én bruggen van de Leidse binnenstad op staan. Met die kaart kunnen toeristen twee wandelroutes, twee fietsroutes en twee vaarroutes volgen. „Zo is mijn boek ook gelijk een gids om Leiden te ontdekken”, glimlacht de schrijfster.Hoog tijd om de kortste wandelroute even te proberen. De beide wandelroutes beginnen bij station Leiden Centraal. De ’toegang’ naar de binnenstad is de Rijnsburgerbrug. „Een moderne brug, maar ik vind hem heel mooi”, zegt Nieuwenhuijse. „Als je goed kijkt, zie je dat hij een beetje op een viool lijkt.” Ook de volgende brug, de Blauwpoortsbrug, is „een mooitje”, vindt de inwoonster van Leiden. „Er staat zo’n schattig schoenlappershuisje bij.”
Bij elke brug weet Nieuwenhuijse het verhaal uit haar hoofd. Zo had ene Jan van Leyden bij de Noordeindsbrug een kroeg. Jan werd wederdoper en verhuisde naar Münster, omdat de wederdopers dachten dat daar in 1534 het Koninkrijk van God zou komen. Jan kroonde er zichzelf tot koning en oefende een schrikbewind uit. De bisschop van Münster liet het er niet bij zitten en viel met succes de wederdopers aan. Jan werd met twee kornuiten op afschuwelijke wijze gedood. Aan dit verhaal heeft Nederland het spreekwoord ”zich er met een Jantje van Leiden van afmaken” te danken.
Al vertellend loopt de oud-journaliste de Rapenburg op. Achtereenvolgens passeert ze de Groenhazenbrug, de Doelenbrug, de Nonnenbrug en de Sint-Jeroensbrug. Bij de laatste hoort het verhaal dat de geuzen hier bij het ontzet van Leiden in 1574 haringen en wittebrood hebben uitgedeeld. Nieuwenhuijse: „Kijk, als je hier de gracht van de Vliet langskijkt, zie je de Vlietbrug. Daar kwamen de geuzen met hun platte schepen de stad binnenvaren.”
Water is altijd al belangrijk geweest voor Leiden. De stad is ontstaan op een kruispunt van waterwegen. Daarnaast moesten grachten de vijanden buiten de deur houden. Maar als de stad was gegroeid, moest er weer een nieuwe gracht komen om het nieuwe gedeelte te beschermen. Al die grachten kregen hun eigen bruggen: 88 in totaal. „De binnenstad is een mooi afgebakend gebied en elke brug heeft er zijn eigen historie.”
In het boek ”Leidse bruggen” krijgt elke brug één pagina toebedeeld. Belangrijke bruggen beslaan vier pagina’s. Zoals de Koornbrug, de brug waarop Nieuwenhuijse vanmiddag de eerste exemplaren overhandigde aan burgemeester H. Lenferink en wethouder J. Steegh van Leiden. „Op deze brug werd vroeger graan verhandeld. Om dat droog te houden is er een overkapping op gebouwd.”
Verontwaardigd wijst Nieuwenhuijse naar de reling van de brug. In het midden is die verdwenen. „Dat hebben scholieren gedaan tijdens de relletjes van afgelopen maandag. Terwijl deze brug afgelopen zomer voor tonnen is gerestaureerd.” De schade aan de brug en het naastgelegen stadhuis wordt geschat op 17.000 euro. De gemeente wil dit verhalen op de relschoppers.
De rondwandeling nadert het einde. Nog één vraagje aan de gids: Waarom gaat iemand een boek schrijven over de bruggen in Leiden? Nieuwenhuijse: „Omdat dat nog niet was gedaan. Na een druk leven als journalist ging ik met mijn 59e met de VUT. Ik kom oorspronkelijk uit Tiel en ben een boek gaan schrijven over Tielse evacués in Friesland. Hiervoor moest ik spitten in de archieven, maar dat bleek enorm leuk te zijn. Eindelijk had ik eens tijd om een onderwerp helemaal uit te diepen. Dit wilde ik over iets in mijn woonplaats Leiden doen. Maar alles was al beschreven. De kerken, de gebouwen, de straten, noem maar op. Eens, letterlijk midden in de nacht, rees het idee om een boek te schrijven over Leidse bruggen. Toen bleek dat daarover nog geen boek bestond, ben ik er onmiddellijk aan begonnen.”
Nieuwenhuijse heeft alweer een nieuw idee voor een boek. „Waarover, dat blijft voorlopig nog een verrassing.”