Jongeren in de Utrechtse probleemwijk mogen zich sinds maandag niet met vijf personen tegelijk op straat bevinden. De periode van waarschuwen is voorbij. Een overtreding kost minstens 200 euro boete of 15 uur plantsoenen harken.Een politieauto rijdt door de donkere wijk. Op verschillende plekken staan groepjes jongeren. Meer dan vijf. Ze dagen de agenten uit; kinderen spelen met trektouwtjes. Het samenscholingsverbod ontaardt in een kat-en-muisspelletje.

De omstandigheden zijn niet gunstig. De politie schoot zondag in Amsterdam Bilal B. dood. De Marokkaan (22) stak twee agenten met een mes. Jongeren in Kanaleneiland, veelal van Marokkaanse afkomst, reageren boos op de negatieve berichtgeving over buitenlanders.

De politie surveilleert intensief in de flatwijk. Met busjes, auto’s, paarden en motoren. En in burger. De bewakingcamera’s op straat maken overuren. Hier en daar spreekt een agent een aantal jongeren aan. Tot aanhoudingen komt het nog niet.

„Het verloopt prima”, verklaart politiewoordvoerder B. Jens. „We treffen geen gekke dingen aan.” Daarmee is nog niet gezegd dat het verbod ook werkt. „Het is veel te vroeg voor zo’n conclusie. In de buurt weet men echter duidelijk waar men aan toe is.”

De politie heeft de afgelopen weken geprobeerd de harde kern van tachtig probleemjongeren via een brief op de hoogte te stellen van het samenscholingsverbod. Bij twintig is dat nog niet gelukt, omdat ze op dit moment in de gevangenis zitten of elders uithangen.

Het nieuwe machtsmiddel is vooral bedoeld om de straat op de jongeren te heroveren. Winkeliers en buurtbewoners klagen steen en been over criminaliteit en overlast, mediamensen durven de wijk niet meer in, agenten van buitenlandse komaf worden voor verraders uitgemaakt.

Tussen de flats klinkt opeens een luid geraas. Een paar buurtbewoners dumpen hun overbodige inventaris op straat. Drie straten verderop ligt een complete inrichting buiten. Bedden, matrassen, lampen, dozen, vuil. Een stoeptegel met de tekst: ”Houd de straat schoon” ligt onleesbaar onder het zwerfafval.

De Marokkaanse jongeren ontkennen de overlast. „Kijk eens, de ruiten zitten nog gewoon in de bushokjes, die telefooncellen zijn niet ingegooid.” Volgens hen is het politieoptreden „puur machtsvertoon” voor de media.

Een klein opstootje ontstaat als de politie op de Monnetlaan enkele inzittenden van een auto wil controleren. Nieuwsgierige jongeren komen aangesneld. Een agent weet de zaak te sussen. De groep verspreidt zich weer.

De politie blijft de vinger aan de pols houden. „We gaan niet achter dikke bommen staan of in de bosjes liggen. Kanaleneiland is opgenomen in de normale surveillances.” De politiewoordvoerder benadrukt er niet op uit te zijn bewoners te pesten. „De meeste bewoners zijn goedwillende burgers. Het is een kleine groep die de situatie verziekt.”

De Marokkaanse Vereniging Voor Eenheid (MVVE) en de stichting Beheers Organisatie Etnische Groepen (BOEG) waarschuwen Utrecht voor de negatieve effecten van het verbod. D66 schaart zich achter het protest. De maatregel zou „onzinnig” en „stigmatiserend” zijn.

Veel inwoners van Kanaleneiland-Noord hebben hoge schulden, zegt de MVVE. De hoge boetes zouden dit probleem versterken. Merkwaardig; wie in dit land niets verkeerd doet betaalt toch ook niets?