Oud-PvdA-minister en -burgemeester Peper was dolenthousiast toen hij het nieuws van Pronks kandidatuur hoorde. „De zon gaat weer schijnen”, riep hij uit.Ook ex-VVD-leider Wiegel verheugt zich op de comeback van de oude Pronk. „Hij verdient ons aller steun”, schreef Wiegel vorige week in zijn column in dagblad De Pers. Er zijn weliswaar nog andere kandidaten voor het PvdA-voorzitterschap, maar „onze Jan, zo mag ik hem wel noemen, want we kennen elkaar al jaren, is het absolute pronkjuweel.”

PvdA-leider Bos zal ook wel blij zijn, veronderstelt Wiegel cynisch. „De minister van Financiën kan nu al zijn tijd besteden aan het maken van een goede begroting. Intussen gaat Jan Pronk de rest doen. De topinkomens wil onze Jan hard aanpakken, de inkomens moeten worden genivelleerd en van flexibilisering van het ontslagrecht kan geen sprake zijn. Pronk zwaait met het rode boekje en dat zullen we weten. (…) Intussen zwoegt Bos op de cijfers en zal Pronk hem de maat gaan nemen. Wat is het toch ongelijk verdeeld in de wereld.”

Onze Jan (II)
Wiegel kent Pronk al jaren, schreef hij in De Pers. Als zijn geheugen hem nog niet in de steek laat, zou hij dus met vlag en wimpel moeten slagen voor de Pronktest die pas in HP/De Tijd stond. De test omvat tien meerkeuzevragen, zoals: Wat was het beroep van de vader van Pronk (onderwijzer), hoe vaak slaagde Pronk erin meer dan 60.000 voorkeurstemmen te halen (geen enkele keer) en: Welk bloedalcoholpromillage werd bij Pronk na een auto-ongeluk in 1975 vastgesteld (1,41 promille).

Buiten de test om zijn nog tal van interessante weetjes te vinden over Pronk. Zo was hij eind 1986 ook al enige tijd kandidaat voor het partijvoorzitterschap van de PvdA. Pronk trok zich terug toen hem gebleken was dat Marianne Sint meer kans maakte. Hij werd destijds wel vicevoorzitter.

Ook een aardig weetje is dat Pronk een orthodox-hervormde opvoeding heeft genoten. Hij geldt als een van de laatste doorbraakpolitici. Pronk sloot zich onder invloed van de kerkelijke oecumenische beweging aan bij de PvdA, en niet bij een christelijke politieke partij als de CHU.

Bidden doet Pronk niet meer, werken des te meer. „Ik werk zeven dagen per week, dat deed ik en dat doe ik nog steeds”, zei hij in februari 2004 in een radioprogramma van de IKON. „Voor mij gaat het om het labora, en het ora heb ik niet meer zo nodig.”
KdG

Kritische geest (I)
Het CDA had vorige week een klein feestje. Het wetenschappelijk instituut van de partij nam afscheid van zijn directeur, Ab Klink.

Nu is een afscheid niet altijd iets vrolijks, maar in dit geval was er beslist reden tot blijdschap. Klink, die vele jaren leidinggaf aan het instituut en er in de jaren negentig, samen met Balkenende, met succes werkte aan de revitalisering van de CDA-ideologie, is gepromoveerd tot minister van Volksgezondheid.

Bij zijn afscheid vorige week trok Klink nog even de aandacht met een pittige uitspraak, zoals het een kritisch wetenschapper betaamt. Volgens hem hebben kerken zich te weinig laten horen in het debat over de islam.

De CDA-ideoloog begrijpt er eigenlijk niets van. Hoe mooi was het geweest als kerken het Nederlandse volk hadden kunnen overtuigen van het feit dat de islam niet alleen uit een stel radicale terroristen bestaat, maar dat er ook vele miljoenen gematigde moslims zijn die religie zien als iets persoonlijks wat je nooit aan medemensen mag opdringen. Maar in plaats daarvan was Klink binnen de kerken een diepe stilte opgevallen.

De kerken begrijpen daar op hun beurt niets van. Hoe kon de CDA-coryfee dat nu zeggen? Kerken hebben juist wél hun geluid laten horen in het debat over de islam, aldus tal van religieuze voorlieden in koor.

Kritisch was Klink dus wel geweest, maar empirisch en wetenschappelijk?

Kritische geest (II)
Het afscheid van Klink kent nog een tweede smetje. Als directeur van het wetenschappelijk instituut lag hij al enige tijd overhoop met de hoofdredacteur van het studieblad Christendemocratische Verkenningen, Thijs Jansen. Het conflict tussen beide heren kwam vorige week op straat te liggen toen Jansen zijn ontslag aanvocht bij de kantonrechter.

Jansen zou de achterliggende jaren te veel ruimte hebben gegeven aan kritische geluiden over de koers van de partij. Zo liet hij niet alleen oud-minister Kooijmans kritiek uiten op de steun van het eerste kabinet-Balkenende aan de inval in Irak, maar trok hij als publicisten ook niet-CDA’ers aan, zoals Dorien Pessers en Ad Verbrugge.

De ontevredenheid over Jansen heeft iets merkwaardigs. Is het niet juist de taak van een wetenschappelijk instituut om een kritische, prikkelende bijdrage te leveren aan het debat in een partij? En heeft het Lubberstijdperk nu juist niet geleerd dat één van de grootste bedreigingen voor het CDA als regeringspartij hieruit bestaat dat kritische reflectie op het eigen functioneren steeds meer gaat ontbreken?

Hoe het met Jansen afloopt, blijkt over drie weken. Dan doet de kantonrechter uitspraak. Hoe het met het CDA afloopt, blijkt bij de volgende verkiezingen. Dan doet de kiezer uitspraak.
AdJ

Agenda
Na in de maanden juli en augustus op vakantie te zijn geweest, achterstallige post te hebben weggewerkt en op stage te zijn geweest bij tal van bedrijven en instellingen, gaan de Kamerleden morgen weer met frisse moed van start. Deze week debatteren zij onder meer met het kabinet over de WRR-nota Dynamiek in islamitisch activisme.