Voor SIRE is bijna alles gratis. De reclamebureaus maken gratis campagnes, de kranten, radio- en televisiestations zenden ze om niet uit. Sterker nog: „Bij reclamebureaus is het soms een waar gevecht wie onze campagnes mag maken. Jonge honden storten zich er met ontzettend veel enthousiasme op. Het wordt gezien als een eer”, weet voorzitter E. C. Bouwmeester van SIRE, die sinds dinsdag veertig jaar bestaat.SIRE zag het licht op 30 augustus 1967, „opgezet door vijf bevlogen reclamemensen en misschien een typisch product van die tijd”, evalueert Bouwmeester. Nederland moest anders en beter, alhoewel de voorzitter dat relativeert. „We zullen de laatste zijn die zeggen dat SIRE in Nederland grootschalige gedragsveranderingen tot stand brengt. De campagnes lopen kort, maar ze hebben niettemin resultaat.”

De onderwerpen zijn vaak ’zacht’. Valt het concrete resultaat überhaupt te meten?

„Dat is soms heel lastig. We meten wat we kunnen meten, maar vaak lukt dat niet. Dan proberen we te achterhalen hoeveel discussie er naar aanleiding van onze campagnes is ontstaan. Ook daaraan kun je afmeten hoe succesvol ze zijn geweest. En verder hebben de herhaalde campagnes rond vuurwerk geleid tot een forse daling van het aantal vuurwerkslachtoffers. Ook de campagnes over het donorcodicil hebben hun vruchten afgeworpen. Veel meer mensen hebben het codicil sindsdien ingevuld.”

De stichting onderscheidde zich vaak door een positief-kritisch geluid te laten horen over maatschappelijke thema’s. De campagnes liepen in sommige gevallen zelfs voor op de actualiteit, zoals de oproep ”Wees eens aardig voor een buitenlander” in de jaren kort na de oprichting. Bouwmeester: „Dat was integratie avant la lettre.” Toch was er ook regelmatig kritiek te horen.

Sommige mensen storen zich aan de betuttelende toon van bepaalde campagnes, of ze wijzen de inhoud op principiële gronden af.

„We hebben in het verleden inderdaad wel de opmerking gekregen dat we betuttelend zouden zijn, maar de meeste reacties vanuit de samenleving zijn toch bemoedigend. We blijven in staat om actuele onderwerpen te brengen. We zijn ons er heel goed van bewust dat we in een hele pluriforme samenleving actief zijn. Daarom houden we ons verre van religie en duidelijk politieke uitingen.”

Een van de omstreden campagnes van SIRE was een campagne voor geboortebeperking uit 1972. Onderdeel van de campagne was een symbolisch trouwboekje met daarin slechts ruimte voor de aangifte van twee kinderen. De Volkskrant weigerde destijds de advertenties te plaatsen. „Daar is heel veel gedoe over geweest”, knikt Bouwmeester. „De boodschap was: Denk goed na voordat je aan kinderen begint. Dat is omstreden, maar het onderwerp kwam voort uit de discussie over het milieu. Een groot deel van de milieuproblematiek zou te wijten zijn aan overbevolking.”

Er ligt dus een bepaalde visie aan SIRE ten grondslag die omstreden kan zijn.
„Er zit een zekere normering in zulke campagnes, dat klopt. Overigens dragen we niet in iedere campagne bepaalde waarden uit. En in de gevallen dat we het wél doen, zorgen we ervoor dat we voldoende vaste grond onder onze voeten weten. We gaan dan nauwkeurig na hoe er over het onderwerp in de samenleving wordt gedacht.”

Soms vallen de campagnes juist ook op door een gebrek aan moraal. Zo riep SIRE in het verleden op tot meeleven rond echtscheiding, onder de noemer ”Medelijden helpt niet, meeleven wel”.

Over het kwalijke van de vele scheidingen zélf geen woord. Is dat geen brevet van onvermogen?

„We roepen op tot medemenselijkheid, maar het is niet onze taak om iets te zeggen over de vraag of mensen moeten scheiden.”