Von der Gablentz: diplomaat-gentleman

De vrijdag op 76-jarige leeftijd overleden Von der Gablentz was in Den Haag ambassadeur van West-Duitsland toen in Berlijn de Muur viel. Zeven jaar (1983-1990) bekleedde hij die functie. Hij werd er een beetje Nederlander door. Nadat hij zijn loopbaan had voortgezet in Tel Aviv en Moskou, keerde hij naar Nederland terug. In de jaren tachtig had hij vriendschap gesloten met prins Claus, die hij al tijdens zijn Duitse diplomatenopleiding had leren kennen. Von der Gablentz, getrouwd met een Nederlandse, overleed in Amsterdam.

De diplomaat was vertrouweling van Helmuth Schmidt (SPD) en toen die als bondskanselier werd opgevolgd door Helmuth Kohl (CDU), werd de partijloze Von der Gablentz gekenschetst als een ambassadeur „met het niveau voor Washington". Maar het werd Den Haag, want Kohl gaf de eigenlijk de voorkeur aan partijgenoten.

Al snel verbaasde hij het Haagse circuit door goed Nederlands te spreken. In zijn uitzonderlijk lange termijn in Nederland, ontpopte hij zich als een ambassadeur die onnodige perikelen wist te vermijden. Elf dagen na de Duitse eenwording (3 oktober 1990) verruilde Von der Gablentz Den Haag voor het ambassadeurschap in Israël, waar het Duitse verleden een nog belangrijker rol speelt.

Een proeve van zijn meesterschap liet hij in 1987 zien toen de Westduitse president Von Weiszäcker een staatsbezoek aan Nederland bracht. Destijds zaten twee wegens hun aandeel in de jodenvervolgingen tot levenslang veroordeelden in Breda gevangen. Een expliciet verzoek om hun vrijlating zou een schaduw over dit bezoek hebben kunnen werpen. Von Weiszäcker roerde de gevoelige kwestie niet aan en beperkte zich tot de opmerking dat gratieverlening een zaak van het rechtsgevoel van de Nederlander moest blijven. Twee jaar later werden de hoogbejaarde gevangenen de Duitse grens over gezet.

„Toen ik hier mijn eerste gesprekken als ambassadeur voerde, had ik sterk het gevoel dat de ervaringen van de laatste wereldoorlog nog heel diep in de Nederlandse hoofden zaten", zei hij bij zijn vertrek. „Er is een tijd geweest vooral in de jaren vijftig en zestig, dat de Duitsers niet konden begrijpen waarom de Nederlanders nog zo met de oorlog bezig waren".

Von der Gablentz stamde uit een adellijke familie uit Pruisen. Zijn vader stond jarenlang aan het hoofd van de Duitse Hogeschool voor Politiek in Berlijn, legde de grondslag voor zijn diplomatieke loopbaan door rechten en sociologie te studeren in Berlijn en Freiburg. Ook studeerde hij enige tijd in Oxford en Harvard. Von der Gablentz kreeg een eredoctoraat van de Universiteit van Amsterdam. Naar hem werd een prijs vernoemd voor objectieve informatie over Duitsland.

Von der Gablentz: diplomaat-gentleman

Binnenland

RD.nl in uw mailbox?