Ter plekke bedenken de KRO-presentatoren na de uitzending van de documentaire een nieuw woord: het gorisme. Ze vinden het zelf ook een lelijke term, maar bedoelen er de grote groep mensen mee die de voormalige Amerikaanse vicepresident Al Gore aanhangen in zijn strijd tegen klimaatsverandering.De theorie dat de mensheid, en niet de natuur, verantwoordelijk is voor de huidige klimaatsverandering is mede door Al Gore een soort religie geworden. Wie daar nog iets tegen in durft te brengen, is een ketter. Dat zegt een aantal wetenschappers van diverse instituten op verschillende continenten in The Great Global Warming Swindle.

De documentaire is in maart uitgezonden door de Britse omroep Channel 4. Dat veroorzaakte op internet een reeks aan reacties van klimaatsceptici die dit een gezond tegengeluid vinden in reactie op Al Gore en de VN.

In de documentaire trekken de ketters flink van leer. Het bestaat niet, zeggen ze, dat het beetje kooldioxide dat mensen nu aan de atmosfeer toevoegen, de huidige opwarming van de atmosfeer veroorzaakt. Het is precies andersom: de toenemende temperatuur op aarde is de belangrijkste oorzaak voor meer kooldioxide (CO2) in de dampkring. Terwijl ze dat beweren, schuiven op de achtergrond elkaar volgende rode en blauwe curves over grafieken. Die bewijzen dat precies, zeggen ze.

Klimaatonderzoekers in VN-verband, verenigd in het klimaatbureau IPCC, zeggen al twintig jaar het tegenovergestelde: door verbranding van fossiele brandstoffen als aardolie en steenkool komt kooldioxide in de dampkring terecht. Dat versterkt het natuurlijke broeikaseffect van de atmosfeer, waardoor het op aarde warmer wordt. Geen twijfel mogelijk.

„Er zitten onfrisse en misleidende elementen in deze documentaire”, vindt KNMI-klimaatdeskundige Kattenberg. „Het klopt” -zegt hij in een discussie met Nederlandse onderzoekers na afloop van de uitzending- „dat opwarming van de aarde zorgt voor meer kooldioxide in de atmosfeer, maar de huidige uitstoot van CO2 komt daar nog eens bovenop en helpt weer mee aan verdere verwarming.”

Zon
Woordvoerders in de documentaire schrijven de toenemende temperatuur na 1975 volledig toe aan verhoogde activiteit van de zon. Elke verandering in het klimaat in de afgelopen eeuwen, laten ze zien, valt mooi samen met een verandering in de zonne-activiteit. Daarmee zijn bijvoorbeeld de milde middeleeuwen en de latere kleine ijstijd van de zeventiende eeuw precies te verklaren.

Echter, juist deze week verscheen het resultaat van een uitgebreid Brits-Zwitsers zonne-onderzoek. Metingen van de zonneactiviteit over de periode sinds 1975 tonen aan dat de zon vanaf 1985 minder actief is geworden. Mike Lockwood van het Britse Rutherford Appleton Laboratory, een van de onderzoekers, noemt The Great Global Warming Swindle dan ook volstrekt misleidend. Dat in de documentaire getoonde grafieken over de zon niet verder gaan dan tot 1980, noemt hij liegen door weglaten, omdat de zon volgens zijn onderzoek sinds 1985 juist een verkoelend effect op het klimaat heeft.

KNMI’er Kattenberg gelooft evenmin in de zonnetheorie. „De rol van de zon is enorm goed onderzocht. Dat staat ook in de IPCC-rapporten. De conclusie is dat de invloed van de zon vijf tot tien keer zo laag is als de door de mens veroorzaakte versterking van het broeikaseffect.”

Het zou kunnen zijn dat alle ophef over broeikaseffect en kooldioxide-uitstoot straks tevergeefs blijkt, als er toch overtuigende nieuwe inzichten over klimaatsverandering ontstaan. Dat is even de vrees van de KRO-presentatoren. Dat zou ontnuchtering bij het grote publiek kunnen veroorzaken, waarbij elke goodwill in de strijd tegen klimaatsverandering verloren zou kunnen gaan.

PvdA-Kamerlid Samsom, die zich ten slotte in de discussie mengt, is daar niet bang voor. Zuinig omgaan met fossiele brandstoffen kan toch nooit kwaad, is zijn redenering.