De Tweede Kamer, vooral de linkse partijen, zijn in rep en roer als de Volkskrant in november vorig jaar bericht over misstanden bij het verhoren van Iraakse gevangenen door leden van de MIVD. GroenLinks en PvdA roepen direct om een parlementair onderzoek.Bij de incidenten in 2003 in de Zuid-Iraakse provincie Al-Muthanna zou geen juridisch adviseur aanwezig zijn geweest en verdachten zouden zijn gedwongen een geblindeerde stofbril te dragen. Ook zouden ze zijn blootgesteld aan fel licht en bespoten zijn met water om hen uit hun slaap te houden. De bataljonscommandant meldde dat mogelijk onzorgvuldig was gehandeld bij de verhoren. De marechaussee onderzocht de kwestie in opdracht van het openbaar ministerie. Kamp werd over de melding ingelicht. Het OM vond op basis van de bevindingen in 2003 een strafrechtelijk onderzoek niet nodig. De minister werd daarover niet ingelicht.

Los van de mogelijke misdragingen, is het enkele feit dat Irakezen zijn verhoord al opmerkelijk. De Nederlanders hadden met de Britten afgesproken dat ze gevangenen zo snel mogelijk zouden overdragen, waarna de Britten hen zouden verhoren. Omdat de MIVD ook zelfstandig informatie wilde losweken van de Irakezen, kreeg de dienst na lang aandringen toestemming van Den Haag om de gevangenen voor overdracht aan de Britten kort te spreken; niet om ze te verhoren.

Kamp benoemt oud-SGP-Tweede Kamerlid mr. dr. J. T. van den Berg op 22 november vorig jaar tot voorzitter van een onafhankelijke commissie die onderzoek moet doen naar de omstreden verhoren van Iraakse gevangen door Nederlandse militairen.

Martelingen door MIVD-medewerkers in Irak hebben niet plaatsgehad, reageert de minister op mediaberichten waarin dat woord veelvuldig wordt gebruikt. Hij geeft toe dat vijftien gevangen bij hun verhoor een geblindeerde stofbril kregen opgezet, dat er harde muziek werd gedraaid en er water over hen heen werd gegooid om hen wakker te houden. Onderzoeken door de marechaussee en het OM zouden volgens de bewindsman niet wijzen op strafbare feiten. Hij weigert in te gaan op de vraag hoe dergelijke verhoormethoden zich verhouden tot het internationaal recht. Een antwoord op die inhoudelijke, juridische vragen laat hij aan de commissie-Van den Berg over.

Uit documenten waaruit NRC Handelsblad half december citeert blijkt dat twee medewerkers van de MIVD eind 2003 hebben verklaard dat ze in Irak een Saudische gevangene onder druk hebben gezet omdat hij leugens vertelde. De medewerkers gooiden tijdens het verhoor koud water over hem heen en lieten continu muziek horen om informatie van hem los te krijgen. De publicatie is opvallend, omdat de minister tot nu toe steeds heeft gezegd dat het koude water slechts is gebruikt om gevangenen wakker te houden.

De toenmalige bataljonscommandant vond het natspuiten van gevangenen „vanuit de omstandigheden nog steeds te billijken”, zo blijkt een verslag dat hij in 2003 naar de defensiestaf in Den Haag stuurde.

Net voor Kerst vraagt de Tweede Kamer spoed in de onderzoeken naar de mogelijke misdragingen van MIVD’ers in Irak. Hoe langer de uitkomsten ervan op zich laten wachten, hoe kleiner de kans dat de demissionaire minister zich nog kan verantwoorden over de kwestie tegenover het parlement. Er is intussen zo veel tijd verstreken dat de nieuwe minister Van Middelkoop dat zal moeten doen.

Het televisieprogramma NOVA beweert in mei van dit jaar dat het de hand heeft weten te leggen op verslagen van de commissie-Van den Berg waaruit zou blijken dat gevangenen geen stofbril opkregen, maar een hoofdkap. Het feitenverslag van de commissie zou daarnaast beschrijven dat MIVD’ers bij het verhoor van een Iraakse gevangene een stroomstok hebben gebruikt. De betrokken gevangene zou dat hebben gemeld aan de Britten aan wie hij was overgedragen. Die weigeren echter die beschuldiging te geloven. De MIVD ontkende aanvankelijk de berichten over het toedienen van elektrische schokken, maar een lid van de dienst zou het gebruik van de stroomstok aan de commissie-Van Den Berg hebben gemeld. Van Den Berg reageert niet en ook het ministerie hult zich in stilzwijgen.

Verrassend genoeg bracht RTL Nieuws gisteravond al wat conclusies uit het rapport naar buiten. Die lijken erop te wijzen dat de soep maandag minder heet zal worden gegeten, dan ze tot dusver werd opgediend.