De bewindsman heeft woensdag aan alle gemeenten in het land een brief gestuurd waarin hij hun vraagt met onmiddellijke ingang te stoppen met het invullen van vrijkomende en nog niet gerealiseerde ID-banen. De term staat voor instroom-doorstroombanen, voorheen Melkertbanen. In de praktijk gaat het om mensen zoals stadswachten, tramcontroleurs en conciërges.

Volgens het regeerakkoord moet het aantal ID-banen in deze kabinetsperiode dalen van 60.000 naar 45.500. Ook het aantal banen in het kader van de Wet inschakeling werkzoekenden moet in de komende jaren worden verminderd van 31.000 tot 27.000. Gemeenten krijgen in de toekomst een vast budget voor reïntegratie van mensen die thuiszitten. Nu mogen de gemeenten alle kosten bij het Rijk declareren. Door het verstrekken van een vast budget hoopt de regering dat meer mensen doorstromen van een gesubsidieerde baan naar vast werk op de gewone arbeidsmarkt. Door het schrappen van de gesubsidieerde banen bereikt de bewindsman tevens een afgesproken bezuiniging van 680 miljoen euro.

Als gemeenten in staat zijn het aantal gesubsidieerde arbeidsplaatsen te beperken door geen nieuwe mensen aan te trekken voor de niet-vervulde banen (dat zijn er 6500) en vrijkomende banen niet opnieuw in te vullen, kunnen volgens Rutte vrijwel zeker gedwongen ontslagen voorkomen worden.

De eerste reacties op de voornemens van Rutte zijn negatief. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten is geschokt door het plan. „De vacaturestop is een onmogelijke opdracht, alleen al vanwege de haast die de staatssecretaris heeft”, aldus een woordvoerder. De VNG wil na Prinsjesdag zo snel mogelijk een overleg met de bewindsman.

De linkse oppositie in de Tweede Kamer is ook fel tegen het plan van Rutte. PvdA-kamerlid Bussemaker is „woedend.” Ze denkt dat gedwongen ontslagen onvermijdelijk zijn. GroenLinks-fractievoorzitter Rosenmöller noemde het voornemen van de staatssecretaris woensdag „ronduit asociaal.” De SP nam het woord „schandalig” in de mond. De partijen denken dat degenen die hun gesubsidieerde baan verliezen weer in de bijstand terechtkomen.

Ook de vakbonden zijn boos. Volgens landelijk bestuurster J. Smit van de Abvakabo FNV worden eerder aangekondigde actieplannen geïntensiveerd.

Bestuurder H. van der Wind van CNV Publieke Zaak noemt de plannen van Rutte „erg drastisch.”