De Bunschoter boer en filosoof Jan Huijgen krijgt donderdag als eerste Nederlander de Mansholtprijs. Volgens de jury vanwege de vernieuwende manier waarop hij stad en platteland bij elkaar brengt. Minister Cramer van VROM reikt de prijs en het bijbehorende geldbedrag van 25.000 euro morgen in Den Haag uit.Voor Huijgen een „aparte en bijzondere verrassing”, zegt hij desgevraagd. „Ik ben voorgedragen door oud-minister Veerman van Landbouw.” De prijs wordt sinds 2002 in principe om de twee jaar uitgereikt aan een persoon of organisatie die met vernieuwende ideeën op landbouwgebied is gekomen. In 2004 kreeg de vertrekkend Europees landbouwcommissaris Fischler de onderscheiding.

Huijgen (50) is boer, docent, filosoof en initiatiefnemer van de Eemlandhoeve, een multifunctionele boerderij in de weilanden bij Bunschoten. Naast de veestapel biedt de hoeve onderdak aan vergaderruimten, worden er lokale producten verkocht en krijgen schoolklassen tegen een vergoeding rondleidingen. In september gaat een nieuwe zorgboerderij open.

De jury van de Mansholtprijs looft Huijgen wegens diens „sterke persoonlijke betrokkenheid, enorme toewijding aan de multifunctionele agricultuur en de link tussen de stad en het ommeland, tussen de burger en de boer.”

De basis voor deze filosofie vindt Huijgen in zijn geloof. „Ik wil Creator en creatie dichter bij elkaar brengen.” De spijswetten in het Oude Testament bieden concrete leefregels, ook voor nu. „De huidige eetcultuur is anoniem. Er is totaal geen verbondenheid met de aarde. Ik wil toe naar een herbeleving van wat mensen eten. Zo is de schepping beter te beheren en te bewaren.”

De ideeën van de filosofische boer over landbouw vallen in goede aarde bij veel bedrijven en politici. Huijgen zelf verklaart de toewijding uit zijn jeugd. „Mijn opa werd bij de verwerking van melk geholpen door mensen die de zorg nodig hadden. Hij stond op de markt met de groente van de moestuin. Hij zorgde voor zijn eigen melk en fruit. Mijn opa had een veel beter begrip van wat boer-zijn inhield. Het boerenbedrijf is nu verengd tot zo hoog mogelijk produceren tegen zo laag mogelijke kosten.”

Als boerenzoon voelde Jan Huijgen al vroeg dat er iets ontbrak in de stad. „De natuur, de elementen, dag en nacht, de seizoenen - alle oervormen van leven en dood vind je terug op het platteland. Een kalf wordt geboren of sterft. Daar sta je als boer dichtbij. Een stedeling mist dat.”

Dat was voor hem een reden om behalve een studie aan de landbouwuniversiteit ook filosofie te studeren. Hij wilde weten wat een mens drijft. „Het leven van westerlingen is gejaagd en hectisch. Iedereen haast zich en is ongeduldig. Wie even te lang voor een groen stoplicht stilstaat, krijgt al boze blikken en toeterende bestuurders achter zich. Als je een zekere zielenrust mist, raak je op drift. En ik zie steeds meer mensen op drift raken. Ik geloof dat als je een plek hebt waar je kunt ademhalen, waar je in de verte kunt turen, langs de horizon, waar je vogeltjes hoort, dan brengt dat je dicht bij je ziel. Dat is een diepmenselijke behoefte.”

De burger moet z’n afstandelijke houding opgeven, vindt Huijgen. „Zolang de stedeling wegblijft van het platteland, blijft de bio-industrie bestaan. Eerst moet je betrokken raken bij het dier dat je opeet. Dan pas kun je een eerlijke uitspraak doen over de manier waarop dat dier gehouden en gedood wordt.”

Huigen denkt niet direct aan moderne zaken als boerengolf en koeknuffelen. „Al is een koeienlijf heerlijk om te voelen. Ik pleit voor een gezonde omgang met dier, natuur en schepping.” Soms oogst de Bunschoter boer verbaasde reacties als hij bidt voor zijn eten. „Dat beest is doodgemaakt en mij als voedsel gegeven. Daar mag ik God voor danken.”

De Mansholtprijs is vernoemd naar de Nederlandse oud-minister van Landbouw en voormalig eurocommissaris Sicco Mansholt (1908-1995). Als minister van Landbouw (1945-1957) was Mansholt direct na de Tweede Wereldoorlog verantwoordelijk voor de voedselvoorziening.

In 1958 werd hij eurocommissaris. Hij stond aan de wieg van het Europese landbouwbeleid. Hij wilde de toenmalige Europese Gemeenschap zelfvoorzienend maken op voedselgebied. Zijn beleid leidde tot schaalvergroting in de landbouw. Aan het eind van zijn leven erkende hij dat dat beleid was doorgeschoten en dat er een einde moest komen aan de grote subsidiestromen naar de Europese landbouw.

voetnoot (u17(Op zaterdag 23 juni houdt de Eemlandhoeve open dag. Van 10.00 tot 16.00 uur aan de Bisschopsweg 5b in Bunschoten.