Nederland windt zich op over de nieuwe spelling, Duitsland ook. De ”neue Rechtschreibung” roept bij onze oosterburen „massive Kritik” op. Tekst 3 van het vwo-examen Duits van gistermorgen was eraan gewijd. Maar gelukkig: ”Bordo bleibt Bordeaux”. Er verandert dus niet zo veel.Docent D. Geuze noemt het een stevig examen. „Weinig verhalende, veel pseudowetenschappelijke teksten. Nogal wat leeswerk dus.” Zijn leerlingen ervaren het aan den lijve. Ze zitten allemaal de volle 2,5 uur uit.

Het examen zet in met een herkenbaar onderwerp: hooikoorts. Het artikel beschrijft een Chinese aanpak die ”Balance im Pollenflug” garandeert. Geuze: „Geen mens weet hoe het werkt, maar het werkt.”

Tekst 7, ”Affengeil hat ausgefetzt”, legt uit waarom ouderen beter niet kunnen proberen de taal van jongeren te spreken: ze gaan binnen de kortste keren op hun gezicht. En dan dat woord ”Affengeil”. Volgens Geuze een mooi voorbeeld van turbotaal: „Vertaal het maar met: buitengewoon leuk. Een variatie op Super!”

De havisten deden dinsdagmorgen muziek, de vmbo’ers aardrijkskunde. Beide vakken werden op de Revius niet afgenomen. Dinsdagmiddag gingen de vmbo’ers aan de slag met economie. Een deel van het examen werd op de computer gemaakt.

Zinvol? Leraar G. D. de Heer: „De toegevoegde waarde zit vooral in drie filmpjes en een spreadsheet in Excell.” Nadelen zijn er ook, bekent hij. „Computers kunnen uitvallen. Dan is het zaak dat de leerling rustig blijft. En de leraar ook.” De kandidaten zijn om een praktische reden niet erg enthousiast over het computerexamen. „Door het toetsenbord heb je weinig schrijfruimte.”

Rosemarijn de Vin vond economie makkelijker dan verwacht. „Ik heb er een beetje aan geleerd. Begrippen en definities moet je gewoon uit je hoofd weten.” Rosemarijn is klaar met haar examens. „Ik ga vakantie vieren. Nou ja, ook wel werken natuurlijk.” Jacco Houtman draalt voor de deur van het examenlokaal. Z’n „broertje” zit nog binnen. Broertje? „Ja, hij is elf minuten jonger.”

Vwo’ers deden dinsdagmiddag scheikunde, havisten Engels. Voor Engels stond 2,5 uur. Robert den Braber was na 40 minuten klaar, Marinus Meinster na een uur. De jongens verontschuldigen zich: „We zijn de besten van de klas met Engels.” Van vrouwelijke surveillanten op hoge hakken hadden zij geen last. Leerlingen op andere scholen wel. Ze ergerden zich aan het gehakketak en belden de klachtenlijn van het LAKS. De oplossing is simpel: trek platte schoenen aan.

Betalen met een microchip in je arm. Het kan inmiddels in nachtclubs in Barcelona en Rotterdam. Daarover gaat tekst 2 van het havo examen Engels. „Zo’n onderwerp is voor onze leerlingen dicht bij huis”, reageert J. J. Snijders, leraar Engels op het Rotterdamse Wartburg College. Hij haast zich: „Ik hoop natuurlijk dat ze er niet komen.”

Elf teksten met een leuke variatie aan onderwerpen, constateert Snijders over het examen. „Er zitten lifestyle achtige dingen in zoals internetdaten, betalen met de microchip en films, maar tekst 5 is een pittig, semiwetenschappelijk artikel uit de Financial Times over biotechnologie. Bij zo’n tekst zullen sommige leerlingen zich laten afschrikken door de vele moeilijke woorden. Ze gaan dan in de slaapstand. Zo van: Dit snap ik toch niet. Ze moeten echter proberen door die woordenbrij heen te lezen. Het gaat om de essentie van de tekst en die is goed te begrijpen.”

De taalexamens bevatten standaard een gatentekst: kandidaten moeten ontbrekende woorden invullen. Altijd weer een lastige klus, beaamt Snijders. „Daarom ben ik blij dat de examenmakers lijken te experimenteren met gatenteksten waar je maar één woord hoeft in te vullen, zoals in tekst 7 van dit examen. Dat komt minder bedreigend over.”

In tekst 11 worden zeven films gerecenseerd. Zes worden er afgekraakt, één aangeprezen. Welke? Het goede antwoord is de film ”Confessions of a Teenage Drama Queen”. Snijders wijst op een instinker: „De tekst kan je op het spoor zetten om de zin „On the whole a superior example of its genre” ironisch op te vatten. Dan zou het gaan om de beste film in een slecht genre, dus eigenlijk toch een slechte film. In dit geval is het een voordeel als je de tekst niet helemaal doorziet, dan heb je ook geen last van die instinker.”

Het woordenboek blijft onmisbaar bij de taalexamens. Snijders ziet leerlingen er dan ook regelmatig in bladeren. „Havisten en vwo’ers moeten bij Engels een basiswoordenschat van 5000 woorden hebben, maar je komt in examens altijd jargon tegen. Je kunt niet verwachten dat de leerlingen dat ook uit hun hoofd weten.”