De Franse president Nicolas Sarkozy zei later woensdag dat het de goede kant op gaat met het nieuwe document dat de weggestemde grondwet moet vervangen. Sarkozy zei dat Europa vooruit moet en dat een eenvoudiger variant van het document daartoe de mogelijkheid biedt.De onlangs aangetreden Sarkozy bracht enkele uren na zijn beëdiging een bezoek aan de Duitse bondskanselier Angela Merkel. Dit wordt gezien als een teken dat Sarkozy wat Europa betreft daadkrachtiger wil optreden dan zijn voorganger Jacques Chirac, omdat Frankrijk en Duitsland samen wel worden gezien als de motor van Europa.

José Manuel Barroso, de voorzitter van de Europese Commissie met wie Sarkozy woensdag in Brussel een ontmoeting had, zei dat er inderdaad consensus aan het ontstaan is over een document met minder verstrekkende gevolgen dan de originele grondwet. ’Het belangrijkste is dat we de Europese daadkracht vergroten’, aldus Barroso. ’We hebben instituties nodig om Europa te kunnen laten doen wat het volk wil.

De grondwet - of hoe het verdrag ook genoemd zal worden - kan alleen ingevoerd worden als er binnen de EU unanieme steun voor is. Frankrijk en Nederland stemden in 2005 na binnenlandse referenda tegen de Europese grondwet. Er wordt nu gekeken welke passages behouden kunnen blijven en welke niet om de grondwet toch een kans van slagen te bieden. Behalve Nederland en Frankrijk hebben ook Polen, Groot-Brittannië en Tsjechië zich sceptisch betoond over de grondwet.

Volgens Balkenende hebben de Nederlanders ’nee’ gezegd tegen de grondwet omdat ze bang waren de controle over hun eigen leven en hun identiteit te verliezen. De mensen willen dat Brussel niet zonder meer alles kan bepalen, zei de premier. Het overdragen van macht aan de EU moet volgens Balkenende een bewuste keuze zijn en er moeten voldoende waarborgen zijn om te voorkomen dat Brussel te veel macht krijgt. Nederland wil daartoe onder meer de macht van het EP vergroten.

Duitsland overweegt het hele idee van een grondwet te schrappen en in plaats daarvan het reeds bestaande integratieverdrag uit te breiden. Een officieel volkslied en een vlag zijn dan van de baan, en ook kan de EU in dat geval niet optreden als rechtspersoon, maar het vergroot wellicht de kans op een akkoord.

De Italiaanse premier Romano Prodi zei dinsdag dat lidstaten van de EU afzonderlijk moeten kunnen bepalen in welke mate zij onderling integreren, of de grondwet er nu komt of niet. Volgens Prodi, die zei namens de achttien landen te spreken die de grondwet ratificeerden, heeft de weerstand die de grondwet bij sommige lidstaten oproept, al voor te veel oponthoud gezorgd. Hij zei daarom dat niet alle EU-landen hetzelfde tempo hoeven aan te houden richting Europese integratie en stelde voor dat enkele landen het voortouw nemen.