„Passage ambtenaar niet strijdig met wet”
UTRECHT - De regering mag initiatieven nemen om de rechtszekerheid van gewetensbezwaarde ambtenaren veilig te stellen. De passage in het regeerakkoord waarin CDA, PvdA, en CU aankondigen dit te zullen doen „als in de gemeentelijke praktijk problemen ontstaan”, strijdt niet met de wet.
Dat stelt het Landelijk Bureau Vereniging tegen Discriminatie (VTD) in antwoord op vragen van het Bureau Discriminatiezaken Utrecht.Een beroep op gewetensbezwaren van ambtenaren die weigeren paren van hetzelfde geslacht te huwen, is volgens de vereniging desondanks „juridisch problematisch.” Zij komt tot die slotsom, omdat een wettelijke regeling voor gewetensbezwaarde ambtenaren in de Tweede Kamer herhaaldelijk is afgewezen en tot op heden ontbreekt.
„Een beroep op gewetens- of gemoedsbezwaren wordt in het algemeen slechts erkend als daar een wettelijke basis voor bestaat. Zo kunnen artsen niet gedwongen worden abortussen uit te voeren als zij gewetensbezwaren hebben. In de socialezekerheidswetgeving is een voorziening opgenomen die personen die uit godsdienstige overwegingen geen verzekering willen sluiten daarvan vrijstelt.
Ook in het strafrecht kunnen verdachten zich alleen op gewetensnood beroepen wanneer daar een wettelijke regeling aan ten grondslag ligt”, aldus de VTD.
Zolang er geen wettelijke regeling is, hebben gemeenten een grote mate van vrijheid om al dan niet ruimte te geven aan gewetensbezwaren van trouwambtenaren. Volgens de VTD mogen ze voor nieuwe trouwambtenaren een eigen beleid voeren en besluiten of ze bij de werving en selectie de eis stellen dat de sollicitant alle huwelijken voltrekt.
Uit het debat over de regeringsverklaring zou bovendien duidelijk zijn geworden dat de regering met de passage in het akkoord doelde op ambtenaren die voorafgaand aan de openstelling van het huwelijk al in dienst waren, aldus de VTD.
Hoewel de passage in het regeerakkoord niet strijdt met de wet, wijst de VTD het kabinetsvoornemen om ambtenaren met gewetensbezwaren ruimte te geven toch af. Vanwege de kwetsbare positie van homo’s in de samenleving moet hun recht op gelijke behandeling volgens de VTD prevaleren.
De passage over het homohuwelijk is in het regeerakkoord opgenomen dankzij de CU, die waarborgen wilde voor de rechten van ambtenaren met gewetensbezwaren. Homo-organisatie COC bracht in kaart dat er circa honderd gewetensbezwaarde trouwambtenaren zijn.