”Kind in oorlogstijd”, zo heet het boek (uitgegeven door Inmerc in Wormer) dat donderdag in het Anne Frank Huis in Amsterdam werd gepresenteerd. Dertien vrouwen, uit acht Europese landen, vertellen daarin hun jeugdherinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Een oorlog waar ze part noch deel aan hadden, maar waar ze toch onder leden, omdat ze het kind waren van een hooggeplaatste nazi, een Jood, een NSB’er of een verzetsstrijder.Loes is een geboren en getogen Nederlandse, maar haar vader was van Duitse afkomst en moest daarom naar het oostfront. Jarenlang baden moeder en kinderen om zijn terugkeer. Totdat een brief van het Rode Kruis moeder heel erg stil maakte. Ze vertelde niet wat erin stond, maar vanaf die avond bad het rooms-katholieke gezin niet voor vaders terugkeer, maar voor zijn zielenrust.

De kinderen werden gepest. ”Moffenkind!” Het grootste meisje uit de klas schopte een hoopje zand opzij: „Daaronder ligt die rotmof van jullie!” Loes duwde haar omver, zodat ze viel en beide voortanden brak. Al die tijd had Loes geprobeerd geen geweld te gebruiken. Nu had ze het toch gedaan. Nu was ze toch een mof.

Holocaust
Bij elk verhaal op school over de Holocaust en andere oorlogsverschrikkingen voelde ze zich schuldig, al had ze er part noch deel aan gehad. Later gaf ze zelf jarenlang geschiedenislessen, zonder ook maar iets van haar eigen achtergrond te laten merken.

Totdat ze met haar frustraties bij Kombi terechtkwam: Stichting Kinderen van de Oorlog en Maatschappelijke Begeleiding en Integratie. „Kinderen met heel verschillende achtergronden. We hebben samen gelachen, samen gehuild.”

Met hulp van Kombi kwam Loes in de jaren negentig eindelijk haar vader op het spoor. Hij ligt begraven op een klein kerkhof in Roemenië. Ze nam aarde van het graf mee en legde die op het graf van haar moeder. „Zo nam ik afscheid van mijn vader. Zo nam ik afscheid van de oorlog.”

Loes deed haar verhaal donderdag tijdens het de presentatie van het boek ”Kind in oorlogstijd”. Haar verhaal staat daar niet in. Dertien andere wel. Verhalen van chaos, van angst, van honger, maar ook van het ’gewoon’ kind zijn. Sommige vrouwen hebben lang over hun kindertijd gezwegen. De jeugdervaringen stempelden de rest van hun leven.